Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Precedensy. Sprawy rodzinne

Tytuł:

Konkubinat/ małżeńska ustawowa wspólność majątkowa/ współwłasność konkubenta i małżonków

Wyrok:

Uchwała SN z dnia 27 czerwca 1996r., sygn. III CZP 70/96

Treść:

W sytuacji, gdy podczas trwania wspólności ustawowej jedno z małżonków nabędzie przedmioty majątkowe wspólnie z konkubentem, przedmioty takie mogą stanowić współwłasność konkubenta i małżonków; tych ostatnich na zasadzie wspólności ustawowej. […] Jakkolwiek związek pozamałżeński może spełniać funkcję rodziny, to nie została przyjęta możliwość stosowania w obrębie stosunków majątkowych między konkubentami przepisów regulujących małżeńską wspólność ustawową nawet w drodze analogii. Różnorodność uwarunkowań faktycznych występujących w takich związkach oraz mała motywacja do formalizowania porozumień majątkowych między konkubentami z uwagi na ich więzi osobiste powodują, że trudno ustalić uniwersalną regułę pozwalającą określić status majątku powstałego w konkubinacie i sposób jego rozliczenia. Wybór właściwej podstawy prawnej determinowany jest konkretnym stanem faktycznym, w szczególności zaś może wynikać z podjętych przez konkubentów decyzji w sferze prawnomajątkowej. W uchwale z dnia 30 stycznia 1986 r. III CZP 79/85 (OSNCP 1987, z. 1, poz. 2) Sąd Najwyższy wyraził pogląd, że w odniesieniu do wspólnie nabytych praw majątkowych przez konkubentów w czasie trwania ich nieformalnego związku należy stosować przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych. Według tych przepisów należy też rozliczać nakłady konkubentów czynione wspólnie podczas konkubinatu na majątek jednego z nich. […] Pozostawanie konkubenta w związku małżeńskim nie wyklucza możliwości nabycia przez niego rzeczy na współwłasność, jednakże przy zachowaniu wymagań, jakie przepisy prawa cywilnego o zobowiązaniach i o przeniesieniu własności (art. 155 k.c.) stawiają uczestnikom obrotu prawnego. W szczególności podejmowane przez konkubentów czynności prawne nie powinny naruszać dobra rodziny założonej przez konkubenta. Wspólne nabywanie przez konkubentów poszczególnych składników majątkowych wymaga zatem indywidualnej oceny. Konkubent pozostający w związku małżeńskim podlega ustrojowi wspólności ustawowej (art. 31 k.r.o.), jeżeli wspólność nie została wyłączona albo zniesiona lub nie ustała z mocy prawa i w konsekwencji nabyte przez niego przedmioty majątkowe stają się składnikiem dorobku małżonków (art. 32 § 1 k.r.o.). Wypada przy tym nadmienić, że nawet odpłatne nabycie praw majątkowych przez małżonka z reguły mieści się w zakresie zwykłego zarządu majątkiem wspólnym i nie wymaga zgody współmałżonka (por. uchwałę składu siedmiu sędziów SN z dnia 16 marca 1995 r. III CZP 9/95 — OSNC 1995, z. 11, poz. 149). Jeżeli jednak przedmioty nabyte w związku pozamałżeńskim stanowią współwłasność konkubentów według przepisów prawa rzeczowego (art. 195 k.c. i art. 196 § 2 zd. drugie k.c), to do dorobku małżeńskiego wchodzi jedynie udział we współwłasności, jakim dysponuje konkubent pozostający w związku małżeńskim. W przedstawionej sytuacji wspólne nabycie przedmiotów majątkowych przez konkubentów oznacza, że może powstać współwłasność w częściach ułamkowych jednego konkubenta oraz drugiego z nich i jego małżonka; małżonków ze skutkami wynikającymi z art. 31 k.r.o.

Żródło:

System Informacji Prawnej PRAWNIK

Zobacz również:

• Konkubinat/ treść konkubinatu/ trwałość związkuKategoria: Sprawy rodzinne. Data dodania: 2010-06-23
• Konkubinat/ rozliczenia majątkowe/ konkubinat homoseksualny Kategoria: Sprawy rodzinne. Data dodania: 2007-07-18
• Konkubinat/ podarunki przedmiotów wartościowych/ żądanie zwrotu Kategoria: Sprawy rodzinne. Data dodania: 2007-07-12
• Konkubinat/ rozliczenia majątkowe po ustaniu związku/ koncepcja bezpodstawnego wzbogacenia Kategoria: Sprawy rodzinne. Data dodania: 2006-11-23