Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Fałszerstwo dokumentu/ zaprzeczenie posiadania dokumentu/ ukrywanie dokumentu

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:: Fałszerstwo dokumentu/ zaprzeczenie posiadania dokumentu/ ukrywanie dokumentu
Wyrok:: Wyrok SN z dnia 9 sierpnia 2000 r., sygn. V KKN 208/2000
Treść:: Zaprzeczenie posiadaniu dokumentu i przetrzymywanie oraz niewydanie go, mimo żądania osobie uprawnionej, może stanowić ukrywanie dokumentu w rozumieniu art. 276 k.k. […] Zofia B., jako Prezes Oficyny Wydawniczej, uniemożliwiła wydanie będących w jej posiadaniu dokumentów księgowych, wystawionych na Spółkę z o.o. „Alfa”, jej właścicielowi, Witoldowi P. Jak to wykazał Sąd Rejonowy – opierając się, między innymi, na opinii biegłego sądowego – takie zachowanie oskarżonej było niedopuszczalne i niezgodne z obowiązującymi zasadami księgowości. […] Jeżeli prześledzimy znaczenie pojęcia „ukrywania” w słownikach języka polskiego, od Lindego, poprzez nowy słownik poprawnej polszczyzny, pod red. A. Markowskiego, do słownika wyrazów bliskoznacznych, pod red. S. Skorupki, czy nawet ilustrowany słownik polski, pod red. E. Sobol, to w żadnym z tych słowników nie ma pełnego – bo być nie może – wyliczenia znaczenia pojęcia „ukrywania”. I. Andrejew (I. Andrejew, W. Świda, W. Wolter: Komentarz do kodeksu karnego, Warszawa 1973) przez ukrycie dokumentu, którym sprawca nie ma prawa rozporządzać, rozumie ukrycie jako uniedostępnienie go osobie uprawnionej do korzystania z tego dokumentu. Natomiast M. Siewierski (J. Bafia, K. Mioduski, M. Siewierski: Kodeks karny. Komentarz, Warszawa 1977), omawiając znamiona zamachu na dobro prawne związane z dokumentem, podaje, iż „pojęcie ukrycia obejmuje wszelkie czynności, zmierzając do tego, aby przedmiot ukrywany uczynić niedostępnym dla osób uprawnionych”. Ukryciem dokumentu, w rozumieniu art. 268 d.k.k., jest – zdaniem tego komentatora – usunięcie go spod rozporządzenia właściwej osoby i stworzenie takiego stanu rzeczy, że dany dokument staje się niedostępny dla osoby, która ma prawo i chce z niego korzystać” (s. 701). W „Komentarzu do kodeksu karnego”, pod redakcją A. Zolla (Kraków 1999) mowa jest, iż „ukrycie dokumentu polega na utajeniu miejsca jego przechowywania, natomiast usunięcie dokumentu obejmuje wszelkie czynności prowadzące do uczynienia go niedostępnym dla osoby upoważnionej, choćby znane było miejsce przechowywania tego dokumentu. Znamię usunięcia spełni wywiezienie dokumentu za granicę lub zamknięcie go w szafie pancernej”, jednakże tak jak w poprzednio cytowanych komentarzach, tak i w tym nie na pełnego, taksywnie wyliczonego opisu pojęcia „ukrycia, ukrywania”. We wcześniejszym komentarzu do art. 189 kodeksu karnego z 1932 r. M. Siewierski podaje, iż „ukryciem dokumentu w rozumieniu art. 189 k.k. jest usunięcie go spod rozporządzenia właściwej osoby i stworzenia takiego stanu rzeczy, że dany dokument staje się niedostępny dla osoby, która ma prawo i chce z niego korzystać”. Biorąc pod uwagę przedstawione rozważania, jak również uwzględniając zajmowane przez oskarżoną stanowisko, która początkowo zaprzeczała, że dysponuje aktami Spółki z o.o. „Alfa”, a następnie przez dłuższy czas tych dokumentów nie wydała osobie uprawnionej – nie podając konkretnie, gdzie je przetrzymuje, przyjąć należy, iż wyczerpała ona w ten sposób znamiona przestępstwa określonego w art. 268 d.k.k. (obecnie art. 276 k.k.). Nie wydając ich bowiem właścicielowi Spółki z o.o. „Alfa”, oskarżona ukrywała je przed nim. Wskazuje na to zarówno w pierwszym okresie zaprzeczenie, iż je w ogóle ma, a następnie, posługując się różnej natury argumentami (które z punktu widzenia prawnego nie mogą ekskulpować jej zachowania) po prostu niewydanie tych dokumentów. Gospodarka rynkowa i związane z tym konsekwencje, również w kontekście surowych reguł zobowiązujących podmioty do wywiązywania się z obowiązków fiskalnych zarówno wobec Państwa, jak i innych podmiotów, wymaga pełnej ochrony prawnej związanej z dokumentem. Niewydanie dokumentu osobie uprawnionej ustawodawca penalizuje, kierując się dobrem, jakim jest tu, między innymi, pewność obrotu, w którym ważną rolę odgrywa dokument. Zaprzeczenie posiadaniu dokumentu i przetrzymywanie w warunkach bliżej nieustalonych i niewydanie go, mimo żądania osobie uprawnionej, może być traktowane jako ukrywanie dokumentu w rozumieniu art. 276 k.k.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 84/2000

Zobacz również: