Ciekawie... nie tylko o prawie

Dział redagowany przez prokuratora Jana Wojtasika

zapoznaj się z zasadami dot. [ cytowania strony ]

Fałszerstwo dokumentu
Słowo "dokument" w rozumieniu powszechnym nie jest jednoznaczne, a dostępne słowniki wymieniają co najmniej jego sposobów rozumienia. Dokumentem w znaczeniu prawnym jest pisemne oświadczenie woli w postaci graficznych znaków słownych opatrzone własnoręcznym podpisem oraz oświadczenie woli złożone w formie elektronicznej, opatrzone podpisem elektronicznym. Ta ostatnia forma oświadczenia woli zyskała status dokumentu od momentu wejścia w życie przepisów ustawy o podpisie elektronicznym. Bardziej tradycyjne definicje dokumentu ograniczają się do stwierdzenia, że dokument to po prostu zapis informacji mających znaczenie prawne. Poniższe uwagi odnoszą się do takiego właśnie sposobu pojmowania dokumentu. więcej»
Fałszerstwo intelektualne, czyli urzędowe poświadczenie nieprawdy
Stanowi szczególnie drastyczny przykład czynu skierowanego przeciwko wiarygodności dokumentów [art.270 § 1-3 kk]. Może być popełnione przez osobą mającą prawny status funkcjonariusza publicznego lub szczególny tytuł prawny [upoważnienie] do wystawienia dokumentów określonego rodzaju. Zwykle chodzi o osoby obdarzone cechą zaufania publicznego posiadające kompetencję wystawienia [wytworzenia] dokumentu publicznoprawnego, któremu przysługuje domniemanie prawdziwości. więcej»
Fałszywe samooskarżenie się
Przyznanie się od zawsze było "królową dowodów". Także we współczesnym procesie karnym posiada ogromne znaczenie, a osoba przyznająca się do popełnienia zarzucanego jej przestępstwa może liczyć na spore profity, zwłaszcza jeżeli przy tej okazji powie więcej i nie tylko o sobie. Szczere przyznanie się do winy znacznie ułatwia wyjaśnienie sprawy. W wielu przypadkach tylko podejrzany zna szczegółowo okoliczności czynu, motywy swojego postępowania, miejsce ukrycia narzędzi przestępstwa, łupu, paserów czy wspólników. Bez tej wiedzy cele postępowania często mogą być zrealizowane tylko połowicznie.więcej»
Fałszywe zeznania
Fałszywe zeznania Istotą fałszywego zeznania jest świadome przedstawienie przez świadka faktów obiektywnie niezgodnych z rzeczywistością. W teorii procesu karnego oraz kryminalistyki podkreśla się, że podstawowym warunkiem uznania zeznania za fałszywe jest ustalenie, iż świadek relacjonując o określonych faktach czynił to nieszczerze. Nieszczerość oznacza przede wszystkim zamiar wprowadzenia organu procesowego w błąd i przekonanie świadka, że rzeczywisty przebieg zdarzenia był inny niż przedstawiony przez niego.więcej»
Fizjonomika śledcza
Fizjonomika śledcza Fizjonomika oznacza umiejętność rozpoznawania właściwości umysłowych i postaw uczuciowych człowieka z wyglądu jego twarzy i całego ciała. Przekonanie o tym, że pomiędzy wyglądem zewnętrznym człowieka, zwłaszcza twarzą, a jego kondycją kulturalną i moralną zachodzi wzajemna więź, towarzyszy ludzkości od pradziejów. Biblijne piętno na czole pierwszego bratobójcy - Kaina jest symbolicznym przykładem szpetoty, niemal stygmatu charakteryzującego człowieka o skłonnościach do podstępnego mordowania innych.więcej»
Fizyczne i psychiczne znęcanie się
Jest jedną z form przestępczości przeciwko rodzinie i opiece. Jego istota polega na zadawaniu osobie pokrzywdzonej cierpień o charakterze cielesnym, psychicznym, a najczęściej jednym i drugim jednocześnie. "Znęcanie się" nie jest stylem życia dwojga czy więcej osób w określonym środowisku społecznym, np. w rodzinie. Do uznania określonych zachowań sprawcy za przestępstwo znęcania się konieczne jest ustalenie, że jego uczynki wyraźnie podyktowane są wolą dręczenia ofiary. Cechuje je określona intensywność i dokuczliwość.więcej»
Fonoskopia
Jest działem kryminalistyki, który zajmuje się badaniem ludzkiego głosu, innych dźwięków mających znaczenie dla wyjaśnienia sprawy, a także nośników, na których dźwięki te zostały zarejestrowane. Może dlatego niektórzy wolą w takim przypadku mówić o "akustyce kryminalistycznej", a inni o "badaniu audiodokumentów". Początki fonoskopii sięgają okresu upowszechnienia się zapisu magnetofonowego. więcej»
Fotografia kryminalistyczna
Obecnie trudno wyobrazić sobie poważniejszą sprawę o zdarzenie kryminalne, w aktach której nie byłoby fotografii. Z prawno-formalnego punktu widzenia podstawą zastosowania fotografii w postępowaniu karnym jest przepis art. 147 § 1 kpk upoważniający do utrwalenia czynności protokołowanych dodatkowo za pomocą urządzenia rejestrującego obraz. Ponadto prowadzący oględziny czy ekspert badający przedmiot zobowiązujący jest do zachowania w stanie niezmienionym przynajmniej części dowodu rzeczowego, który podlega badaniu. Jeżeli badanie prowadzi do zniszczenia lub zniekształcenia przedmiotu, jego stan należy utrwalić w inny sposób. Tym sposobem może być fotografia.więcej»
Fotomontaż
Wg słownika języka polskiego, jest to obraz fotograficzny otrzymany przez zmontowanie w jedną całość tematyczną wycinków z kilku fotografii, rysunków lub innych elementów graficznych. I chociaż w sztuce fotomontaż jest wykorzystywany m.in. jako metoda tworzenia plakatu, w kryminalistyce termin ten kojarzony jest przede wszystkim z takimi przestępczymi działaniami, jak: szantaż i wymuszenia, fałszowanie dokumentów, wyłudzenia nienależnych odszkodowań, fabrykowanie fałszywego alibi czy wytwarzanie pornografii. więcej»
Fotoradar
Jest jednym z wielu urządzeń służących do pomiaru prędkości pojazdów, a dokładniej do rejestrowania faktów przekroczenia prędkości dopuszczalnej na określonym odcinku drogi. Przekroczenie takiej prędkości powoduje automatyczne uruchomienie aparatu fotograficznego, a w rezultacie zarejestrowanie obrazu pojazdu, daty i dokładnej godziny pomiaru oraz szybkości pojazdu. Co ważne, właściwości urządzenia pozwalają na szczególnie czytelne udokumentowanie obrazu tablicy rejestracyjnej. więcej»
Grafoskopia
Termin znaczeniowo bliski grafologii, ale coraz częściej pojawiający się w pracach kryminalistycznych. Prawdopodobnie dla zaakcentowania przymiotu jego naukowości, który w przypadku grafologii często jest kwestionowany. Grafoskopia to nauka o piśmie obejmująca historię pisma ręcznego, technikę pisma, jego psychologię, fizjologię i identyfikację.więcej»
Groźba karalna
Każdy człowiek ma prawo do wolności od zastraszania go przez inne osoby. W szczególności nie wolno grozić nikomu popełnieniem przestępstwa na jego szkodę albo szkodę osoby mu najbliższej. Przestępstwo to czyn opisany w kodeksie karnym albo innej ustawie zagrożony grzywną powyżej 30 stawek dziennych, kara ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności przekraczającą 1 miesiąc. Jeżeli czyn opisany w ustawie zagrożony jest karą pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3 alko kara surowszą uważa się go za zbrodnię. Pozostałe przestępstwa są występkami.więcej»
Gryps
Podręcznikowa definicja wyjaśnia, że jest to forma przekazania, wbrew regulaminowi więziennemu, informacji lub poleceń związanych z przebiegiem toczącego się śledztwa [B. Hołyst, Kryminalistyka, Warszawa 1996, Wydawnictwa Prawnicze PWN, s. 277]. Gryps w swojej klasycznej postaci jest małym kawałkiem papieru z zapisem, którego treść ma pozostać tajemnicą wobec organu prowadzącego postępowanie karne lub wobec personelu więziennego. Samo słowo jest pochodzenia niemieckiego [Grips] i w języku tym ma takie samo znaczenie, jak jego spolszczona forma. więcej»
GSR, czyli badanie pozostałości po wystrzałach z broni palnej
W systematyce śladów działania broni palnej, poza śladami stanowiącymi efekt działania pocisku, ubocznymi produktami wystrzału na ostrzelanej powierzchni, śladami na elementach naboju czy broni palnej, wyróżnia się ślady na osobie trzymającej broń, z której oddano strzały. Te ostatnie z kolei dzieli się na ślady pozostające na rękach strzelającego oraz ślady na jego garderobie. Zalicza się je do grupy śladów pozostałości po wystrzałach z broni palnej, tzw. śladów GSR [z ang. gunshot residue]. więcej»
Identyfikacja zwłok
Pytanie o to, kim jest śmiertelna ofiara zdarzenia będącego przedmiotem śledztwa o zabójstwo, nieszczęśliwego wypadku drogowego, katastrofy masowej czy nierzadkiego w zimowej porze roku zamarznięcia należy do najbardziej elementarnych. Trafna odpowiedź na to pytanie ułatwia realizację wielu zadań śledztwa, w tym nawet wykrycie sprawcy zbrodni. Zidentyfikowanie ofiary stanowi jednak w pierwszej kolejności warunek uregulowania wielu życiowo ważnych spraw z zakresu problematyki akt prawa stanu cywilnego, spadkowego czy ubezpieczeniowego. Aspekty natury czysto ludzkiej i psychicznej dotykających bliskich ofiary zasługują na odrębne potraktowanie. więcej»
Immunitet prokuratorski
Na początku należy to bardzo wyraźnie podkreślić: sens większości immunitetów nie polega na zagwarantowaniu komukolwiek bezkarności w przypadku naruszenia prawa karnego. Immunitet służy wyłącznie zapewnieniu osobie, która z niego korzysta warunków do prawidłowego wykonywania obowiązków, jakie zostały na nią z racji pełnionej funkcji nałożone.więcej»
Instytut Ekspertyz Sądowych im. Prof. dra J. Sehna w Krakowie
Ta wyjątkowo zasłużona dla polskiej nauki i wymiaru sprawiedliwości placówka zapoczątkowała swoją działalność wiosną 1927r. w Warszawie. Formalną podstawą jej utworzenia jest jednak rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 25 listopada 1929r. Od momentu faktycznego powstania do wybuchu II Wojny Światowej działalnością "instytutu do badań naukowo - sądowych" kierował jego organizator sędzia śledczy apelacyjny Józef Skorżyński. więcej»
Interpol
To powszechnie stosowany skrót oznaczający Międzynarodową Organizację Policji Kryminalnej. Wbrew powszechnemu niemal przekonaniu, INTERPOL nie jest formacją, której funkcjonariusze zajmują się wykrywaniem sprawców przestępstw, spektakularnymi pościgami za nimi czy zatrzymywaniem na obszarze całej kuli ziemskiej. Istotę mającej swoją siedzibę pod Paryżem MOPK stanowi przede wszystkim ogromny zbiór informacji o przestępstwach i przestępcach o charakterze międzynarodowym. więcej»
Interpretacja, czyli wykładnia prawa
Istota wykładni prawa sprowadza się do ustalania konkretnych zdarzeń-faktów i konsekwencji prawnych, jakie z tych zdarzeń wynikają. Wykładnia należy do uprawnionych urzędów stosujących prawo, a zasady jej dokonywania, czyli sposoby ustalania faktów i przyporządkowywania ich określonym normom prawnym przebiegają według reguł proceduralnych wiążących te urzędy. więcej»
Kara - model teoretyczny
Kara należy do kanonu podstawowych pojęć prawniczych. Najstarsze źródła historyczne stwierdzają istnienie kary, jako sposobu zemsty w przypadkach: niemożności wyegzekwowania swoich praw lub poczucia krzywdy. Najpierw w ramach własnego rozumienia sprawiedliwości zajmowali się tym poszczególni ludzie, plemiona lub klany. Stopniowo rozwijające się państwa ograniczały te możliwości przejmując wymiar sprawiedliwości [jurysdykcję] w gestię swych uprawnień. więcej»