Precedence - Regional Prosecutor's Office in Zielona Góra

Pokrzywdzony/ gwarancje procesowe/ konsekwencje braku pouczenia

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne procesowe

Tytuł:: Pokrzywdzony/ gwarancje procesowe/ konsekwencje braku pouczenia
Wyrok:: Postanowienie SN z dnia 17 czerwca 1993 r., sygn. II KRN 91/93
Treść:: Naruszenie przez organy procesowe przepisów prawa procesowego, które uniemożliwiło uczestnikowi postępowania wstąpienie w prawa strony, może stanowić z reguły podstawę do podniesienia zarzutu odwoławczego z art. 387 pkt 2 k.p.k. Odmienne stanowisko prowadziłoby do fikcyjności gwarancji procesowych uczestników postępowania, statuowanych w kodeksie postępowania karnego. […] Realizacja prawa karnego materialnego przebiegać może jedynie w granicach zakreślonych przez prawo karne procesowe, które spełnia m.in. funkcję gwarancji interesów uczestników procesu. Funkcja ta w odniesieniu do poszczególnych grup uczestników procesu wyraża się statuowaniem w kodeksie postępowania karnego zespołów gwarancji karnoprocesowych. Odpowiednimi regulacjami ustawowymi zabezpieczone zostały także interesy osoby pokrzywdzonej przestępstwem. Będąc stroną procesową w postępowaniu przygotowawczym może w postępowaniu jurysdykcyjnym realizować swoje uprawnienia w sprawach z oskarżenia publicznego, przystępując do procesu w charakterze oskarżyciela posiłkowego, w warunkach określonych w rozdziale 5 kodeksu postępowania karnego. […] Ze względu na rozległość i złożoność regulacji prawnych sądy powinny udzielać uczestnikom postępowania wyczerpujących informacji, m.in. w celu umożliwienia im korzystania z przysługujących uprawnień. Obowiązek ten powinien być realizowany w szczególności w odniesieniu do osób nie korzystających z pomocy adwokata. Ranga i praktyczne znaczenie obowiązku prawidłowej informacji procesowej nakazuje przyjąć, że uchybienie procesowe uczestnika postępowania, zwłaszcza nie korzystającego z pomocy adwokata, jeżeli spowodowane zostało brakiem należytego pouczenia lub błędnym pouczeniem, stanowić może podstawę uchylenia zaskarżonego orzeczenia, jeśli w konkretnej sytuacji obraza stosownego przepisu procesowego mogła mieć wpływ na wynik sprawy. Podtrzymując powyższy pogląd prawny Sąd Najwyższy uznał, że niezachowanie w niniejszej sprawie zarówno przez prokuratora, jak i sądy obowiązku należytej informacji, doprowadziło do pozbawienia małżonków Zenona i Ludwiki W. możliwości skorzystania z uprawnień wynikających z art. 40 k.p.k., a więc wystąpienia w procesie w charakterze oskarżycieli posiłkowych. Wbrew przepisowi art. 297 § 2 k.p.k. Prokurator Rejonowy nie zawiadomił pokrzywdzonych o przekazaniu aktu oskarżenia do sądu. W konsekwencji pokrzywdzeni nie byli zorientowani, kiedy i w jaki sposób postępowanie przygotowawcze przeciwko Tadeuszowi D. zostało zakończone. Tego błędu nie dostrzegł także Sąd Rejonowy, który nie zawiadamiając o terminie posiedzenia, na którym podjęto postanowienie o umorzeniu postępowania, uniemożliwił małżonkom W. oświadczenie się w przedmiocie skorzystania z uprawnień wynikających z art. 44 k.p.k. Podobnie postąpił Sąd Wojewódzki w W., który uznając, że Zenon W. nie nabył w sposób prawem przewidziany uprawnień oskarżyciela posiłkowego, nie dostrzegł, iż sytuacja taka spowodowana została nie przez zaniedbanie pokrzywdzonego, lecz organów procesowych. […]
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa z 1993r. poz. 59

Zobacz również: