Präjudizien - Der Zuständigkeitsbereich der Bezirksstaatsanwaltschaft Zielona Góra

Prokurator/ delegacja służbowa/ inne równorzędne stanowisko prokuratorskie

Precedensy. Sprawy pracownicze

Tytuł:: Prokurator/ delegacja służbowa/ inne równorzędne stanowisko prokuratorskie
Wyrok:: Uchwała SN z dnia 8 grudnia 2005 r., sygn. I PZP 3/05
Treść:: Okres faktycznego wykonywania przez prokuratora obowiązków służbowych w wyższej jednostce organizacyjnej prokuratury w ramach delegacji służbowej nie jest okresem pracy na innym odpowiednio równorzędnym stanowisku prokuratorskim - w rozumieniu art. 62 ust. 1d ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. o prokuraturze (jednolity tekst: Dz. U. z 2002 r. Nr 21, poz. 206 ze zm.). […] Stanowisko prokuratora lub sędziego jest […] synonimem rodzaju pracy wykonywanej przez osobę je piastującą - pełnienia urzędu prokuratora lub sędziego, podczas gdy na stanowiskach równorzędnych lub innych odpowiadających kwalifikacjom pracownika (np. prawnika, ekonomisty czy informatyka) może być świadczona praca różna rodzajowo. Po drugie, okresy wykonywania różnych zawodów prawniczych (adwokata, radcy prawnego, notariusza) są, co do zasady, wzajemnie zaliczalne. Jednak tylko zatrudnienie na stanowiskach sędziego i prokuratora równoważą się czasowo w pełni. Praca na stanowisku prokuratora traktowana jest w zakresie obliczania stażu sędziowskiego jak praca sędziego. I odwrotnie - wykonywanie pracy na stanowisku sędziego równoważy pracę prokuratora. Przy tym struktury organizacyjne powszechnych jednostek prokuratury i sądów powszechnych są terytorialnie zsynchronizowane - apelacyjne, okręgowe i rejonowe są zarówno prokuratury (art. 17 ust. 1 ustawy oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 czerwca 2001 r. w sprawie utworzenia prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, Dz. U. Nr 64, poz. 656 ze zm.), jak też sądy (art. 1 § 1 p.u.s.p. oraz rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 października 2002 r. w sprawie sądów apelacyjnych, sądów okręgowych i sądów rejonowych oraz ustalenia ich siedzib i obszarów właściwości, Dz. U. Nr 180, poz. 1508 ze zm.). Po trzecie, regulacja stosunku służbowego prokuratora jest w pewnym zakresie wzorowana na stosunku służbowym sędziego. W pewnym zakresie, albowiem prokuratury w przeciwieństwie do sądów, nie sprawując wymiaru sprawiedliwości nie są organami odrębnej - sądowniczej - władzy (art. 10, art. 173 Konstytucji), a prokuratorzy, inaczej niż sędziowie (art. 2 § 1 p.u.s.p.), nie wykonują zadań z zakresu wymiaru sprawiedliwości. Niektóre uregulowania statusu prokuratorów i sędziów są takie same (np. wynikające z art. 62 ustawy o prokuraturze i z art. 91 p.u.s.p. zasady wynagradzania); inne podobne (np. w zakresie odpowiedzialności dyscyplinarnej czy stanu spoczynku); jeszcze inne - zupełnie odmienne (np. w zakresie nawiązania stosunku służbowego czy sposobu sprawowania urzędu). W pragmatyce prokuratorskiej znalazły się szczegółowe odesłania do art. art. 69-71, 73, 74, 76, 85 § 4, 94a i 94b, 99-102 i 104 p.u.s.p. Stosując do prokuratorów przepisy pragmatyki sędziowskiej (o stanie spoczynku, zwrocie kosztów przeniesienia, wyłączeniu spod postępowania sprawdzającego, uposażeniu rodzinnym i odprawie pośmiertnej czy odpowiedzialności za wypadki przy pracy) odpowiednio należy mieć na względzie odmienną pozycję ustrojową każdej z tych dwu grup zawodowych. […] W terminologii zarówno ustawy o prokuraturze jak i ustawy - Prawo o ustroju sądów powszechnych występują cztery różne ogólne określenia odnoszące się do stanowisk prokuratorskich i sędziowskich - "dane stanowisko", "stanowisko zajmowane poprzednio", "stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu" oraz "inne, odpowiednio równorzędne, stanowisko sędziego lub prokuratora". I tak np. prokurator, obejmując stanowisko, otrzymuje wynagrodzenie zasadnicze w stawce podstawowej, które podwyższa się do wysokości stawki pierwszej awansowej po siedmiu latach pracy na danym stanowisku prokuratorskim lub innym, odpowiednio równorzędnym, stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim, i które ulega podwyższeniu do stawki drugiej awansowej po siedmiu latach pracy na danym stanowisku prokuratorskim lub na innym, odpowiednio równorzędnym, stanowisku prokuratorskim lub sędziowskim od uzyskania przez prokuratora stawki pierwszej awansowej (art. 62 ust. 1c i ust. 1d ustawy). Taką samą zasadę awansu płacowego sędziów wprowadza art. 91 § 3 i 4 p.u.s.p. […] Według art. 74 § 1 p.u.s.p., sędzia przeniesiony w stan spoczynku z przyczyn, o których mowa w art. 71 § 3, a więc w razie zmiany ustroju sądów lub zmiany granic okręgów sądowych, ma prawo powrócić na stanowisko zajmowane poprzednio albo otrzymać stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu, jeżeli ustały przyczyny będące podstawą przeniesienia w stan spoczynku. Prawo sędziego do powrotu na stanowisko poprzednio zajmowane albo równorzędne poprzednio zajmowanemu przewidywały także przepisy ustawy z dnia 20 czerwca 1985 r. - Prawo o ustroju sądów powszechnych (jednolite teksty: Dz. U. z 1990 r. Nr 23, poz. 138 ze zm. oraz z 1994 r. Nr 7, poz. 25 ze zm.). Początkowo art. 59 § 5, a od 10 sierpnia 1990 r. art. 59 § 6, przewidywał możliwość powrotu do służby sędziego, który został odwołany z powodu zrzeczenia się swojego stanowiska. Kolejno (od 17 października 1997 r.) art. 59 § 7 możliwość taką stwarzał sędziemu przeniesionemu w stan spoczynku z powodu niepełnienia służby przez okres roku z powodu choroby i płatnego urlopu dla poratowania zdrowia. Na gruncie art. 59 § 6 (w wersji obowiązującej od 10 sierpnia 1990 r. do 17 października 1997 r.) Trybunał Konstytucyjny w uchwale z dnia 6 listopada 1991 r., W 2/91 (OTK 1991, poz. 20), podjętej na wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich o ustalenie powszechnie obowiązującej wykładni, między innymi tego przepisu, wyjaśnił, że przez "stanowisko równorzędne poprzednio zajmowanemu" należy rozumieć "stanowisko sędziowskie w innym sądzie tego samego rzędu". Pogląd ten zachował aktualność na gruncie art. 74 § 1 p.u.s.p. i nie jest kwestionowany (por. T. Ereciński, J. Gudowski, J. Iwulski, Komentarz do prawa o ustroju sądów powszechnych i ustawy o Krajowej Radzie Sądownictwa, red. J. Gudowski, Warszawa 2002, s. 205). Odnosząc go do prokuratorów, trzeba stwierdzić, że stanowisko prokuratorskie równorzędne poprzednio zajmowanemu oznacza "stanowisko prokuratorskie w innej jednostce prokuratury tego samego rzędu". Tak więc równorzędnymi są np. stanowiska prokuratora Prokuratury Rejonowej w Hajnówce i prokuratora Prokuratury Rejonowej w Iławie, prokuratorów Prokuratur Apelacyjnych w Łodzi i w Poznaniu czy prokuratorów Wojskowych Prokuratur Okręgowych w Poznaniu i w Warszawie. "Inne, odpowiednio równorzędne, stanowisko prokuratorskie" nie jest, bo - uwzględniając choćby tylko odmienne brzmienie obu tych zwrotów - być nie może, "stanowiskiem prokuratorskim równorzędnym poprzednio zajmowanemu". Zgodnie z art. 1 ust. 1 ustawy o prokuraturze, prokuraturę "stanowią Prokurator Generalny oraz podlegli mu prokuratorzy powszechnych i wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu". Według art. 6 tej ustawy, prokuratorami powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury są prokuratorzy Prokuratury Krajowej, prokuratur apelacyjnych, okręgowych i rejonowych (ust. 1), prokuratorami wojskowych jednostek organizacyjnych - prokuratorzy Naczelnej Prokuratury Wojskowej, wojskowych prokuratur okręgowych i wojskowych prokuratur garnizonowych (ust. 2), a prokuratorami Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu - prokuratorzy Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN oraz oddziałowych komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN (ust. 3). Z przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 23 grudnia 2002 r. w sprawie stawek podstawowych wynagrodzenia zasadniczego prokuratorów, asesorów i aplikantów prokuratury oraz stawek dodatku funkcyjnego prokuratorów (Dz. U. Nr 235, poz. 1982 ze zm.) wynika, że np. stanowisko prokuratora Prokuratury Krajowej jest pod względem uposażenia równorzędne stanowisku prokuratora Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, a prokuratora prokuratury apelacyjnej stanowisku prokuratora oddziałowej komisji ścigania zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu. Z kolei z rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 lutego 2005 r. w sprawie ustalenia stanowisk prokuratorów, asesorów i aplikantów wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury równorzędnych ze stanowiskami prokuratorów, asesorów i aplikantów powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz. U. Nr 39, poz. 366) można wnosić, że stanowisko np. prokuratora Naczelnej Prokuratury Wojskowej jest odpowiednio równorzędne stanowisku prokuratora prokuratury apelacyjnej delegowanego do pełnienia obowiązków głównego specjalisty w Ministerstwie Sprawiedliwości, wojskowego prokuratora okręgowego - prokuratora okręgowego, a wojskowego prokuratora garnizonowego - prokuratora rejonowego. […] Ale owa odpowiednia równorzędność różnych (innych) stanowisk nie musi obejmować stanowisk jedynie prokuratorskich, albowiem może dotyczyć alternatywnie stanowisk także sędziowskich. Zgodnie z art. 14 ust. 1 pkt 6 i 7 ustawy, prokuratorem może być powołany nie tylko ten, kto złożył egzamin prokuratorski i pracował w charakterze asesora prokuratorskiego co najmniej rok, ale również ten, kto złożył egzamin sędziowski i pracował co najmniej rok w charakterze asesora sądowego. Wymagania te nie dotyczą jednak sędziów oraz oficerów, którzy w sądach wojskowych zajmowali stanowiska sędziów (art. 14 ust. 3 pkt 2). Oznacza to, że zajmowanie stanowiska sędziego w sądach powszechnych i wojskowych uprawnia do wykonywania pracy na stanowisku prokuratora. Z art. 61 § 1 pkt 6 i 7 p.u.s.p. wynika, że warunkami powołania na stanowisko sędziego sądu rejonowego jest, między innymi, złożenie egzaminu sędziowskiego (lub prokuratorskiego) oraz praca w charakterze asesora sądowego (lub prokuratorskiego) co najmniej trzy lata, ale nie są one wymagane od tego, kto zajmował stanowisko sędziego sądu administracyjnego lub sądu wojskowego albo stanowisko prokuratora (art. 61 § 2 pkt 1 i 2); na stanowisko sędziego sądu okręgowego może być powołany sędzia sądu rejonowego oraz sędzia wojskowego sądu garnizonowego posiadający co najmniej czteroletni okres pracy na tych stanowiskach (lub na stanowisku prokuratora) albo gdy zajmował stanowisko sędziego wojskowego sądu okręgowego (art. 63 § 1, 1a i 2 pkt 3), a na stanowisko sędziego sądu apelacyjnego - sędzia sądu powszechnego i sądu wojskowego, który posiada co najmniej sześcioletni okres zatrudnienia na stanowisku sędziego lub prokuratora, w tym co najmniej trzyletni okres pracy na stanowisku sędziego sądu okręgowego, sędziego wojskowego sądu okręgowego lub prokuratora prokuratury okręgowej, a także prokurator posiadający co najmniej sześcioletni okres pracy na stanowisku prokuratora lub sędziego, w tym co najmniej trzyletni okres pracy na stanowisku prokuratora prokuratury okręgowej, prokuratora wojskowej prokuratury okręgowej, sędziego sądu okręgowego, sędziego wojskowego sądu okręgowego lub prokuratora prokuratury apelacyjnej, Prokuratury Krajowej, Naczelnej Prokuratury Wojskowej lub prokuratora IPN - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (art. 64 § 1 i § 1a). Wymienione stanowiska sędziowskie i prokuratorskie, których piastowanie warunkuje powołanie na stanowiska sędziowskie, są stanowiskami różnymi czy też innymi, ale równorzędnymi. […] Na tym jednak odpowiednia równorzędność stanowisk prokuratorskich i sędziowskich się nie kończy. Wymiar sprawiedliwości sprawują nie tylko sądy powszechne, ale także sądy wojskowe i administracyjne. Przepis art. 70 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o ustroju sądów wojskowych (Dz. U. Nr 117, poz. 753 ze zm.) zawiera szczegółowe odesłania do przepisów p.u.s.p., które mają odpowiednie zastosowanie do sądów wojskowych, sędziów wojskowych oraz ławników. Są wśród nich art. 73-75. Przepis art. 29 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.) w nieuregulowanych sprawach dotyczących wojewódzkich sądów administracyjnych oraz sędziów tych sądów odsyła generalnie do Prawa o ustroju sądów powszechnych. Równoważą się więc odpowiednio niektóre stanowiska sędziowskie w sądach powszechnych, wojskowych i administracyjnych. Do Prawa o ustroju sądów powszechnych odsyła także w sprawach nieuregulowanych ustawą z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym (Dz. U. Nr 240, poz. 2052) - art. 8 § 1 tejże ustawy. Z kolei do ustawy o Sądzie Najwyższym odsyła art. 49 Prawa o ustroju sądów administracyjnych w zakresie spraw nieuregulowanych dotyczących Naczelnego Sądu Administracyjnego oraz sędziów tego Sądu. Należy też podnieść, że w sprawach nieuregulowanych w ustawie z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. Nr 102, poz. 643 ze zm.), do praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Trybunału Konstytucyjnego stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące praw i obowiązków oraz odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów Sądu Najwyższego (art. 6 ust. 4), a sędzią Trybunału może być osoba, która ma kwalifikacje wymagane do zajmowania stanowiska sędziego Sądu Najwyższego lub Naczelnego Sądu Administracyjnego (art. 5 ust. 3). Równoważą się wobec tego odpowiednio także stanowiska sędziów różnych izb Sądu Najwyższego (por. rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 grudnia 1997 r. w sprawie ustalenia równorzędnych stanowisk sędziów Izby Wojskowej Sądu Najwyższego i sędziów innych izb Sądu Najwyższego, sędziów Biura Nadzoru Pozainstancyjnego Sądu Najwyższego Izby Wojskowej i członków Biura Orzecznictwa Sądu Najwyższego, sędziów Departamentu Sądów Wojskowych Ministerstwa Sprawiedliwości i sędziów delegowanych do pełnienia czynności administracyjnych w Ministerstwie Sprawiedliwości oraz sędziów, asesorów, aplikantów sądów wojskowych i sędziów, asesorów i aplikantów sądów powszechnych w celu kształtowania uposażeń, Dz. U. Nr 162, poz. 1107 ze zm.), Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego. Inne zatem stanowiska odpowiednio równorzędne w relacji do prokuratorskich mogą być stanowiskami sędziowskimi w sądach powszechnych, administracyjnych i wojskowych, a w odniesieniu do prokuratorów Prokuratury Krajowej, Naczelnej Prokuratury Wojskowej oraz Głównej Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN - sędziów Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Trybunału Konstytucyjnego. Okresy pracy na stanowiskach prokuratorskich lub sędziowskich równorzędnych (poprzednio zajmowanym) oraz "innych, odpowiednio równorzędnych" są zaliczane - w zakresie awansu płacowego i awansu zawodowego - do okresu pracy "na danym stanowisku". […] Przez pracę na danym stanowisku prokuratorskim lub równorzędnym poprzednio zajmowanemu albo innym, odpowiednio równorzędnym, należy rozumieć pracę wykonywaną na stanowiskach zajmowanych zgodnie z uzyskanym powołaniem. Stosownie do art. 50 ust. 1 ustawy, prokurator może być delegowany - na czas nieokreślony lub określony - do innej jednostki organizacyjnej prokuratury w tej samej lub innej miejscowości. Delegacja może spowodować zmianę zakresu obowiązków prokuratora i jego wynagrodzenia, ale nie prowadzi do zmiany zajmowanego stanowiska. Delegowany prokurator nadal pozostaje na dotychczasowym stanowisku służbowym, tj. na stanowisku, na które został powołany. Według art. 50 ust. 5 ustawy, prokuratorowi delegowanemu "do innej miejscowości niż miejscowość będąca siedzibą jednostki organizacyjnej prokuratury, w której prokurator pełni służbę" przysługuje prawo do nieodpłatnego zakwaterowania lub zwrot kosztów zamieszkania w miejscu delegowania oraz dodatkowe świadczenia "rekompensujące niedogodności wynikające z delegowania poza stałe miejsce pełnienia służby". Miejscowość delegowania jest zatem miejscowością inną niż będąca siedzibą jednostki organizacyjnej, w której prokurator pełni służbę, a miejsce delegowania - miejscem innym niż "stałe miejsce pełnienia służby". Bezpośrednim skutkiem zakończenia delegacji jest, co do zasady, powrót prokuratora na stanowisko w jednostce organizacyjnej, w której pełni służbę. Okoliczność, że prokuratorowi w okresie delegacji przysługuje lub może przysługiwać wynagrodzenie zasadnicze w pierwszej stawce przewidzianej dla prokuratora jednostki organizacyjnej, do której jest delegowany nie ma znaczenia dla ustalenia stażu zatrudnienia (pełnienia służby) na danym stanowisku prokuratorskim. Po pierwsze, owo wyższe wynagrodzenie zasadnicze przysługiwało po trzech miesiącach, a od 31 grudnia 2002 r. przysługuje po sześciu miesiącach delegowania - na pozostały okres delegacji. Realizacja uprawnienia do wyższego wynagrodzenia zasadniczego zależy zatem od czasu trwania delegacji. Po drugie, przysługuje ono wtedy, gdy prokurator nie nabył prawa do wynagrodzenia zasadniczego w drugiej stawce awansowej na zajmowanym stanowisku. Do prokuratorów i sędziów jako pracowników ma zastosowanie zasada równego traktowania w zatrudnieniu, w tym art. 183c k.p. formułujący zasadę jednakowego wynagrodzenia za jednakową pracę. Nic przeto dziwnego, że prokurator niższej hierarchicznie jednostki organizacyjnej wykonujący obowiązki prokuratura jednostki wyższej wynagradzany jest stosownie do rodzaju faktycznie świadczonej pracy. Wysokość wynagrodzenia tylko częściowo może dowodzić odpowiedniej równorzędności stanowisk. O tym jakie stanowisko prokurator zajmuje decyduje stanowisko pełnienia służby, a nie faktycznego wykonywania obowiązków. Dlatego okres delegowania jest zaliczany do wysługi lat pracy na stanowisku zajmowanym formalnie. Zasady współżycia społecznego zmienić tej reguły nie mogą. Po pierwsze dlatego, że służąc do oceny sposobu wykonywania praw podmiotowych nie mogą stanowić źródła owych praw. Po wtóre, zwykło się przyjmować, że przepisy płacowe należy wykładać ściśle. A tej materii - wysokości uposażenia prokuratora w stanie spoczynku - dotyczy w istocie rozpoznawana sprawa. Odnosząc powyższe wywody do konkretnego stanu faktycznego należy stwierdzić, że Urszula M. jako prokurator prokuratury rejonowej w okresie delegacji do Prokuratury Wojewódzkiej w Ł. - od 3 marca 1986 r. do 1 lipca 1987 r. - nie zajmowała ani stanowiska prokuratora prokuratury wojewódzkiej, ani stanowiska równorzędnego lub "innego, odpowiednio równorzędnego" stanowisku prokuratora prokuratury wojewódzkiej.
Żródło:: System Informacji Prawnej LEX a Wolters Kluwer business "Lex dla sędziego i prokuratora"

Zobacz również: