Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Autorskie prawa/ przedmiot ochrony/ utwory zmiksowane

Precedensy. Sprawy cywilne

Tytuł:: Autorskie prawa/ przedmiot ochrony/ utwory zmiksowane
Wyrok:: Wyrok SN z dnia 5 marca 2002 r., sygn. II KKN 341/99
Treść:: Na naruszenie autorskich praw osobistych nie może się powoływać autor utworu zmiksowanego, jeżeli zmiksowanie tego utworu odbyło się w miejscu do tego przeznaczonym (np. dyskoteka, klub), którego właściciel lub osoba wykonująca prawo własności miała ważną umowę licencyjną na publiczne wykonywanie utworów. Do takiego naruszenia dochodzi w przypadku braku takiej umowy licencyjnej lub publikacji zmiksowanych przez disc jockeya utworów. […] Zdaniem Sądu Najwyższego, prezentowanie przez disc jockeya utworów nie powinno obejmować każdorazowego zawarcia z ZAiKS-em odrębnej umowy licencyjnej, chyba że strony wyraźnie wskazywałyby ten fakt w umowie. W tym miejscu należy nadmienić, iż prezentowane przez disc jockeya utwory odtwarzane są podczas imprez w formie tzw. miksu (od ang. słowa „ mix” oznaczającego mieszanie, mieszaninę, mieszankę). Wskutek zastosowania techniki miksowania pewien element, czy też fragment utworu muzycznego, zostaje przeniesiony do innego utworu. Podczas tego procesu technicznego może dochodzić do przesunięcia akcentów w aranżacji utworu z partii jednego instrumentu na inny, zmiany tempa lub powtórzenia określonych tematów muzycznych, w konsekwencji zazwyczaj skutkujących płynnym przejściem z jednego utworu do następnego. Należy stwierdzić, iż technika ta uznana jest za formę wyrazu artystycznego. Może budzić wątpliwości, czy miksowanie jest szczególnym rodzajem produkcji fonograficznej, niemniej jednak zakres pojęcia procesu produkcji fonograficznej jest w klasycznym rozumieniu tego słowa o wiele szerszy. Przebieg procesu produkcji lub nagrywania składa się z wielu etapów i w przypadku dzieł muzycznych dotyczy dzieła fonograficznego. Pierwszym etapem procesu tworzenia dzieła fonograficznego jest dobór utworów, które znajdują się na jednej płycie i zapewnienie im odpowiedniej obsady wykonawczej. Następnym i zasadniczym etapem procesu fonograficznego jest nagranie utworu interpretowanego przez artystów wykonawców. Gdy udział wykonawców jest zakończony, montażysta i reżyser nagrania wykonuje z uzyskanych elementów nagrania montaż oryginału (M. Czajkowska: Nagrania płytowe i jego twórcy w świetle polskiego prawa autorskiego, Studia Cywilistyczne, t. XVIII, Kraków 1971). Nie można też wykluczyć, iż w trakcie procesu produkcji fonograficznej nie zostanie zastosowana technika miksowania, jednakże sens i przeznaczenie miksowania w dyskotece, czy też w klubie jest zgoła odmienny niż w klasycznym pojęciu procesu produkcji fonograficznej. W tej sytuacji disc jockey prezentujący zestaw miksowanych utworów nie jest producentem w rozumieniu art. 94 ust. 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (p.a.p.p.), nawet jeżeliby jednocześnie z prezentacją dokonywał rejestracji prezentowanych utworów na nośnikach cyfrowych (DAT, Mini Disc, itp.) bądź analogowych (kaseta magnetofonowa itp.). Zgodnie z powołanym przepisem ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, producentem fonogramu jest ten, pod czyim nazwiskiem lub firmą (nazwą) fonogram lub wideogram został po raz pierwszy sporządzony. Definicja polskiej ustawy odbiega od definicji przyjętych w konwencjach międzynarodowych i czołowych ustawodawstwach europejskich. Zarówno konwencja rzymska, jak i genewska za producenta fonogramu uznają osobę fizyczną lub prawną, która jako pierwsza utrwala dźwięki pochodzące z wykonania lub inne dźwięki. Z kolei ustawy większości państw europejskich określają producenta fonogramu jako osobę, z której inicjatywy nastąpiło pierwsze utrwalenie dźwiękowe. Jak z tego wynika, ustawodawca polski zastąpił kryterium merytoryczne – sporządzenie utrwalenia przez daną osobę, jako pierwszą (lub sporządzenie go po raz pierwszy z jej inicjatywy i na jej odpowiedzialność) – bardziej formalnym: sporządzeniem fonogramu po raz pierwszy „pod nazwiskiem lub nazwą (firmą) tej osoby”.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2002 poz. 82

Zobacz również: