Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Precedensy. Sprawy gospodarcze

Tytuł:

Swoboda działalności gospodarczej/ warunki jej ograniczenia/ ochrona praw nabytych

Wyrok:

Wyrok TK z dnia 8 kwietnia 1998 r., sygn. K. 10/97

Treść:

Swoboda działalności gospodarczej nie ma charakteru absolutnego - tak jak i inne konstytucyjne prawa i wolności jednostki może być poddawana przez ustawodawcę pewnym ograniczeniom. Art. 22 Konstytucji RP z 2 kwietnia 1997 r. wyraża zasadę, że ograniczenie wolności działalności gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze względu na ważny interes publiczny. Trybunał Konstytucyjny uważa za oczywiste, że działalność gospodarcza, ze względu na jej charakter, a zwłaszcza na bliski związek zarówno z interesami innych osób, jak i interesem publicznym może podlegać różnego rodzaju ograniczeniom w stopniu większym niż prawa i wolności o charakterze osobistym bądź politycznym. Istnieje w szczególności legitymowany interes państwa w stworzeniu takich ram prawnych obrotu gospodarczego, które pozwolą zminimalizować niekorzystne skutki mechanizmów wolnorynkowych, jeżeli skutki te ujawniają się w sferze, która nie może pozostać obojętna dla państwa ze względu na ochronę powszechnie uznawanych wartości. […] Zasada ochrony praw nabytych nabiera szczególnego znaczenia w sferze działalności gospodarczej. Widać to wyraźnie w niniejszej sprawie, gdyż zezwolenie na obrót hurtowy napojami alkoholowymi jest zarazem uprawnieniem do prowadzenia szczególnego rodzaju działalności gospodarczej, wymagającej zaangażowania określonych środków, a także podejmowania przedsięwzięć organizacyjnych. W przypadku ograniczenia czy pozbawienia praw nabytych ustawodawca winien wyważyć interes publiczny i prywatny, konstruując przepisy w taki sposób, aby ochrona interesu publicznego nie powodowała nadmiernego uszczerbku dla interesu prywatnego (wielokrotnie powoływana w orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego zasada proporcjonalności). […] Zaskarżony art. 5 ustawy z 12 września 1996 r. o zmianie ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi rozpatrywany w związku z art. 8 tej ustawy, nie pozbawił przedsiębiorców możliwości dostosowania się do nowej sytuacji prawnej i nie spowodował rzeczywistych szkód w ich majątkach. Nie można mu więc skutecznie postawić zarzutu naruszenia nakazu ochrony praw nabytych.

Żródło:

Orzeczenia TK http://www.trybunal.gov.pl/OTK/hjo.htm