Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Akcyza/ podmiot przestępstwa/ przedmiot przestępstwa

Precedensy. Sprawy gospodarcze

Tytuł:: Akcyza/ podmiot przestępstwa/ przedmiot przestępstwa
Wyrok:: Uchwała SN z dnia 17 października 1996 r., sygn. I KZP 26/96
Treść:: 1. Podmiotem przestępstwa określonego w art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 2 grudnia 1993 r. o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy (Dz.U. Nr 127, poz. 584) może być każda osoba posiadająca wyroby określone w tym przepisie. 2. Przedmiotem tego przestępstwa mogą być również wyroby uzyskane za pomocą przestępstwa lub wolne od cła, a wymienione w art. 5 ust. 1 pkt 5 i 6 cytowanej ustawy, jeśli ich ilość wskazuje na przeznaczenie do działalności handlowej. […] Wprawdzie zgodnie z art. 3 ustawy z dnia 2 grudnia 1993 r. o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy (Dz.U. Nr 127, poz. 584), obowiązek takiego oznaczania ciąży przede wszystkim na producentach lub importerach, jednakże jest on rozszerzony w art. 4 ust. 2 także na inne osoby w wypadku, gdy dokonują one innych czynności niż import czy produkcja tych wyrobów. W szczególności – zgodnie z tym przepisem – obowiązek taki ciąży także na podmiotach gospodarczych, dokonujących czynności wymienionych w art. 4 ust. 1 pkt 1 i 2 cyt. ustawy, to jest przechowania, rozlania lub rozważania wyrobów w opakowania jednostkowe (pkt 1) lub przepakowania, ponownego rozlania lub rozważania wyrobów w inne opakowania jednostkowe (pkt 2). Niezależnie jednak od obowiązku tych osób – w wypadku wyrobów przeznaczonych do dalszego obrotu, a wymienionych w ust. 1 pkt 3 art. 4 cyt. ustawy, to jest „wystąpienia w obrocie wyrobów nie oznaczonych, oznaczonych nieprawidłowo względnie nieodpowiednimi znakami akcyzy lub wyrobów z uszkodzonymi znakami akcyzy” – obowiązek oznaczania tych wyrobów, jeśli są przeznaczone do dalszego obrotu, znakami akcyzy ciąży na posiadaczach tych wyrobów. Posiadacz takich wyrobów jest nawet zobowiązany sporządzić ich spis i przedstawić go do potwierdzenia właściwemu urzędowi kontroli skarbowej (art. 4 ust. 3 cyt. ustawy). To rozszerzenie kręgu podmiotów zobowiązanych do oznaczania wyrobów znakami akcyzy znajduje zresztą swoje dalsze odbicie w treści art. 7 cyt. ustawy. Producentom bowiem (importerom) wydaje się tzw. banderole podatkowe (ust. 1), podmiotom zaś dokonującym czynności, o których mowa w art. 4 ust. 1 (a więc i posiadaczom tych wyrobów, o czym była już mowa), wydaje się tzw. banderole „legalizacyjne” (ust. 2). Z analizy tych przepisów jasno więc wynika, że obowiązki oznaczania wyrobów znakami skarbowymi akcyzy nie spoczywają na wąskiej tylko grupie osób. Stwierdzenie to ma znaczenie przy dokonywaniu wykładni treści art. 22 ust. 1 cyt. ustawy. W przepisie tym stypizowano przestępstwo posiadania wyrobów objętych obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy bez tych znaków w ilościach wskazujących na przeznaczenie do działalności handlowej. Przedmiotem ochrony jest tu zabezpieczenie ekonomicznego interesu państwa przed możliwością wprowadzenia do obrotu wyrobów bez znaków akcyzy. Zachowanie przestępne polega na posiadaniu wyrobów objętych obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy bez tych znaków w ilościach wskazujących na przeznaczenie do działalności handlowej. Podmiot tego przestępstwa został określony słowem „kto”, co – zgodnie z powszechnie przyjętą wykładnią – oznacza, że przestępstwo to może być popełnione przez każdą osobę. Jest to przestępstwo powszechne. Podmiot ten nie został ograniczony do osób, na których obowiązek oznaczenia wyrobów znakami akcyzy ciąży na podstawie art. 3 cyt. ustawy, tj. do producentów i importerów, ani do podmiotów gospodarczych wymienionych w art. 4 ust. 2 cyt. ustawy, lecz określony został ogólnie słowem „kto”, bez żadnych ograniczeń. O tym, że podmiot przestępstwa przewidzianego w art. 22 ust. 1 cyt. ustawy nie został ograniczony do określonej kategorii osób świadczy zresztą treść ust. 2 tegoż przepisu, w którym określono przestępstwo posiadania wyrobów z podrobionymi lub przerobionymi znakami akcyzy. W tym bowiem wypadku krąg jego sprawców zawężono tylko do osób prowadzących działalność gospodarczą. Zwrócił już na to uwagę Sąd Najwyższy w swej uchwale z dnia 19 lipca 1995 r. (OSNKW 1995, z. 9–10, poz. 62, s. 62), dotyczącej podobnego problemu. Podkreślić także należy, że przestępstwo określone w art. 22 ust. 1 ustawy jest uznawane za powszechne także w doktrynie (por. M. Bojarski, W. Radecki: Pozakodeksowe przepisy o przestępstwach i wykroczeniach z komentarzem, Suplement pierwszy, zmiany i uzupełnienia z lat 1992–1995, Warszawa 1996, s. 202 oraz R. Zakrzewski: Przestępstwa z ustawy o oznaczaniu wyrobów znakami skarbowymi akcyzy, „Monitor Podatkowy” 1995, nr 11, s. 324). II. Jeżeli chodzi o drugie z zagadnień przedstawionych w pytaniu Sądu Wojewódzkiego (pod lit. b), to stwierdzić należy, że przedmiotem przestępstwa określonego w art. 22 ust. 1 cyt. ustawy są wyroby objęte obowiązkiem oznaczania znakami akcyzy bez tych znaków i to w ilościach wskazujących na ich przeznaczenie do działalności handlowej. Chodzi więc o sytuację, gdy z okoliczności sprawy wynika, że sprawca ma zamiar sprzedać te wyroby. Dla bytu tego przestępstwa nie jest jednak istotny sposób, w jaki sprawca wszedł w ich posiadanie; penalizowane jest samo ich posiadanie, niezależnie od źródła ich pochodzenia. W wypadku, gdy sprawca nabył wyroby, o których mowa w tym przepisie, za pomocą przestępstwa, poniesie odrębnie odpowiedzialność za to przestępstwo, np. z art. 215 k.k., i za pozostające w zbiegu realnym przestępstwo określone w art. 22 ust. 1 cyt. ustawy. Ostatnio wymienionym przepisem objęte są także wyroby, które były zwolnione z obowiązku ich oznaczania na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 5 i 6 cyt. ustawy, jeżeli mają być wprowadzone do obrotu. Z treści powołanych przepisów wynika bowiem, że zwolnienia dotyczą sytuacji, gdy wyroby są wwożone dla ściśle określonych celów, np. wystawienia ich na targach (art. 5 ust. 1 pkt 5 lit. c) lub do własnego użytku (art. 5 ust. 1 pkt 6 lit. c). W wypadku natomiast, gdy mają one być wprowadzone do obrotu, podlegają oznaczeniu znakami akcyzy na podstawie art. 4 ust. 1 pkt 3 cyt. ustawy. W myśl tego przepisu, obowiązek oznaczania wyrobów powstaje w razie wystąpienia w obrocie wyrobów nie oznaczonych i ciąży na ich posiadaczu. Wyroby podlegające obowiązkowemu oznaczaniu znakami akcyzy – zgodnie z art. 2 cyt. ustawy – nie mogą wystąpić w obrocie bez ich uprzedniego prawidłowego oznaczenia odpowiednimi znakami akcyzy, co – lege non distinguente – oznacza, że przepis ten odnosi się do wszystkich tych wyrobów znajdujących się w obrocie, niezależnie od źródła ich pochodzenia.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa z 1997r. poz. 6

Zobacz również: