Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Powaga rzeczy osądzonej/ czyn ciągły/ społeczna szkodliwość nowo ujawnionych fragmentów

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne procesowe

Tytuł:: Powaga rzeczy osądzonej/ czyn ciągły/ społeczna szkodliwość nowo ujawnionych fragmentów
Wyrok:: Uchwała SN z dnia 21 listopada 2001 r., sygn. I KZP 29/01
Treść:: Prawomocne skazanie za czyn ciągły (art. 12 k.k.) stoi na przeszkodzie, ze względu na treść art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., ponownemu postępowaniu o później ujawnione zachowania, będące elementami tego czynu, które nie były przedmiotem wcześniejszego osądzenia, niezależnie od tego, jak ma się społeczna szkodliwość nowo ujawnionych fragmentów czynu ciągłego do społecznej szkodliwości zachowań uprzednio w ramach tego czynu osądzonych. […] W kodeksie karnym z 1997 r., odmiennie niż poprzednio, rozwiązano kwestię przestępstwa ciągłego przez rozbicie go na dwie odrębne instytucje – „czynu ciągłego”, określonego przepisem art. 12 k.k., i „ciągu przestępstw” przewidzianego w art. 91 k.k. Zgodnie z art. 12 k.k., „czyn ciągły” uważa się za jeden czyn zabroniony, a mamy z nim do czynienia, gdy sprawca dopuścił się w krótkich odstępach czasu dwóch lub więcej zachowań, w wykonaniu z góry powziętego zamiaru; jeżeli przedmiotem zamachu jest dobro osobiste, warunkiem uznania wielości zachowań za jeden czyn zabroniony jest tożsamość pokrzywdzonego. Z przedstawionej definicji wynika, że w odniesieniu do „czynu ciągłego” przyjęto jednoczynową koncepcję tego przestępstwa, a zatem jednego czynu zabronionego. Obejmuje on wielość naturalistycznych zachowań podjętych w wykonaniu z góry powziętego zamiaru. Konieczna jest więc spójność strony podmiotowej i sprawca, przystępując do realizacji pierwszego składającego się na ciągłość zachowania, powinien działać w zamiarze obejmującym wszystkie zachowania objęte znamieniem ciągłości, a kompleks zachowań traktowany jest jako jedna integralna i nierozerwalna całość (Kodeks karny. Kodeks postępowania karnego. Kodeks karny wykonawczy. Nowe kodeksy karne – z 1997 r. z uzasadnieniem, Warszawa 1997, s. 124; A. Zoll, w: K. Buchała, A. Zoll: Kodeks karny, Część ogólna. Komentarz, t. 1, Kraków 1998, s. 130, 570–571; A. Wąsek: Kodeks karny. Komentarz, t. I, Gdańsk 1999, s. 166–176; P. Kardas: Przestępstwo ciągłe w prawie karnym materialnym, Kraków 1999, s. 287). „Ciąg przestępstw” określony w art. 91 k.k. charakteryzuje się z kolei tym, że składają się nań powtarzające się czyny zabronione pozostające w zbiegu realnym, a każdy z nich zrealizowany jest w wyniku na nowo powziętego zamiaru przy wykorzystaniu każdej nadarzającej się okazji (A. Zoll: op. cit., s. 570–572; A. Wąsek: op.cit., s. 175). W związku z powyższym, ukształtowanym przez kodeks karny z 1997 r., rozwiązaniem, dotychczasowe orzecznictwo wypracowane w odniesieniu do instytucji przestępstwa ciągłego przewidzianej w art. 58 k.k. z 1969 r. należy uznać za nieaktualne (tak słusznie L. Gardocki; Prawo karne, Warszawa 1997, s. 145 i A. Wąsek: op. cit., s. 175). Dotyczy to między innymi również zagadnienia materialnej prawomocności osądu czynu ciągłego w odniesieniu do nowo ujawnionych zachowań sprawcy, które w razie ich wcześniejszego ujawnienia weszłyby w skład osądzonego czynu ciągłego. Zagadnienie to jest przedmiotem sformułowanego przez Sąd Apelacyjny w Poznaniu pytania prawnego i w tym względzie stwierdzić należy, co następuje. „Czyn ciągły” został uznany w przepisie art. 12 k.k. jako jeden czyn zabroniony i stanowi z punktu widzenia procesu karnego jednolitą całość. Podstawą odpowiedzialności za ten czyn są wszystkie objęte znamieniem ciągłości zachowania, a granice wyznacza początek pierwszego i zakończenie ostatniego z zachowań, jeśli wszystkie zostały podjęte z góry powziętym zamiarem. Przyjęcie tej konstrukcji „czynu ciągłego” przesądza o konieczności stosowania zasady ne bis in idem procedatur wyrażonej w art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., stwierdzającej, iż nie wszczyna się postępowania, a wszczęte umarza, gdy postępowanie karne co do tego samego czynu tej samej osoby zostało prawomocnie zakończone (tak również M. Dąbrowska-Kardas, P. Kardas: Czyn ciągły i ciąg przestępstw w kodeksie karnym z 1997 r., Nowe kodyfikacje karne. Krótkie komentarze, Warszawa 1998, z. 20, s. 77). Ocena stopnia szkodliwości społecznej wcześniej ujawnionych i osądzonych prawomocnie zachowań składających się na czyn ciągły oraz zachowań ujawnionych później nie ma zatem znaczenia dla kwestii prawomocności czynu ciągłego. W związku z tym, Sąd Najwyższy wyraża pogląd, iż prawomocne skazanie za czyn ciągły (art. 12 k.k.) stoi na przeszkodzie, ze względu na treść art. 17 § 1 pkt 7 k.p.k., ponownemu postępowaniu o później ujawnione zachowania, będące elementami tego czynu, które nie były przedmiotem wcześniejszego osądzenia, niezależnie od tego, jak ma się społeczna szkodliwość
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2002 poz. 2

Zobacz również: