Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Tymczasowe aresztowanie/ zagrożenie surową karą/ zabezpieczenie postępowania

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne procesowe

Tytuł:: Tymczasowe aresztowanie/ zagrożenie surową karą/ zabezpieczenie postępowania
Wyrok:: Postanowienie SN z dnia 12 marca 2009 r., sygn. WZ 15/09
Treść:: Stosowanie tymczasowego aresztowania na podstawie art. 258 § 2 k.p.k. nie może być antycypacją grożącej oskarżonemu surowej kary, albowiem dopuszczalne jest wyłącznie w celu procesowym, mianowicie zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Surowość grożącej oskarżonemu kary nie jest przeto, sama w sobie, wystarczającą przesłanką do stosowania tymczasowego aresztowania na podstawie tego przepisu, a jedynie pozwala na przyjęcie domniemania, że w tym wypadku tymczasowe aresztowanie jest niezbędne w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, co powinno być jednak wykazane w uzasadnieniu odpowiedniego postanowienia. […] Przede wszystkim należy stwierdzić, że zarzut, iż podejrzany będzie nakłaniał do składania fałszywych zeznań lub wyjaśnień nie jest niczym uzasadniony. Od ostatniego posiedzenia w przedmiocie tymczasowego aresztowania nie było żadnych symptomów wskazujących na chęć mataczenia, tym samym używanie po raz kolejny tego argumentu jest jego nieuzasadnionym nadużyciem. Sugerowanie przez prokuratora, że podejrzany może mataczyć bo nie przyznał się do zarzutów jest nie tylko gołosłowne, ale i niedopuszczalne, bowiem zakłada niemożność korzystania przez podejrzanego z przysługujących mu uprawnień oraz zaprzecza zasadzie domniemania niewinności. Przedłużenie tymczasowego aresztowania w postępowaniu przygotowawczym na czas dłuższy niż 3 miesiące (art. 263 § 1 k.p.k.) może nastąpić tylko ze względu „na szczególne okoliczności sprawy”. Okolicznością taką, jak słusznie podniesiono w zaskarżonym postanowieniu nie może być samo stwierdzenie, że zachodzi potrzeba zbierania kolejnych dowodów po to, by wyjaśnić wszystkie istotne okoliczności sprawy oraz ewentualnie przeredagować treść przedstawionych podejrzanemu zarzutów. Argumenty za przedłużeniem tymczasowego aresztowania muszą bowiem odnosić się konkretnie do podejrzanego i wykazywać, jakie to szczególne okoliczności uniemożliwiły ukończenie postępowania przygotowawczego w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące. Argumentów takich nie przedstawiono. Również powołanie się przez autora zażalenia na grożącą podejrzanemu surową karę nie jest przekonujące i – co podkreślił Sąd pierwszej instancji – świadczy o niekonsekwencji żalącego się. Ponadto, należy zwrócić uwagę na jeszcze jeden aspekt omawianej kwestii. Artykuł 258 § 2 k.p.k. zawiera w sobie domniemanie, że w wypadku grożącej podejrzanemu kary może dojść do zakłócenia prawidłowego toku postępowania, a chcąc temu zapobiec, sąd stosuje areszt tymczasowy. Nie może jednak budzić wątpliwości, że podstawą zastosowania środka zapobiegawczego, w oparciu o omawiany przepis, musi być wyłącznie cel procesowy, którym jest konieczność zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania. Stosowany areszt nie może być zatem antycypacją kary, co zdaje się sugerować autor zażalenia, określając stopień społecznej szkodliwości czynów zarzucanych podejrzanemu. Innymi słowy, surowość kary nie jest sama w sobie wystarczającą przesłanką do stosowania tymczasowego aresztowania, a jedynie pozwala na przyjęcie domniemania, że tymczasowe aresztowanie jest niezbędne w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, co powinno być wykazane w uzasadnieniu stosownego postanowienia. Dodać też należy, że z uwagi na kontrowersyjny charakter przesłanki, o której mowa w art. 258 § 2 k.p.k. (patrz np. S. Waltoś: Proces karny, Zarys systemu, Warszawa 2002, s. 40), zachodzi potrzeba dużego umiaru w powoływaniu jej jako jedynej, szczególnej podstawy stosowania najbardziej drastycznego środka zapobiegawczego.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba - Karna i Izba Wojskowa, Wyd. Red. Palestry z 2009 r. nr 7 poz. 52

Zobacz również: