Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Wina/ pozaustawowe okoliczności wyłączające/ winę zakres ekspertyzy psychiatrycznej

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:: Wina/ pozaustawowe okoliczności wyłączające/ winę zakres ekspertyzy psychiatrycznej
Wyrok:: Wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie z 2003-03-18, II AKa 16/03
Treść:: Przepis art. 1 § 3 KK nie daje podstaw do stosowania w prawie karnym pozaustawowych okoliczności wyłączających winę. […] Podstawy wyroku uniewinniającego mają zawsze charakter materialnoprocesowy. […] Prokurator Rejonowy w Białej Podlaskiej oskarżył Marka Z. o to, że w dniu 17 lipca 2000 r. w O., umyślnie rozpalił ognisko we własnej drewnianej oborze, wypełnionej słomą, po czym odszedł pozostawiając je niewygaszone, czym sprowadził bezpośrednie niebezpieczeństwo pożaru zagrażającego mieniu w wielkich rozmiarach, jakim są bezpośrednio przyległe do jego gospodarstwa zabudowania mieszkalne i gospodarcze Doroty J., tj. o czyn z art. 164 § 1 KK w związku z art. 163 § 1 pkt. 1 KK Sąd Okręgowy w Lublinie, wyrokiem z dnia 10 października 2002 r., uniewinnił oskarżonego Marka Z. od dokonania zarzucanego mu czynu, a koszty sądowe przejął na rachunek Skarbu Państwa. […] Apelację wniósł prokurator. Zarzucając zaskarżonemu wyrokowi błąd w ustaleniach faktycznych przyjętych za podstawę orzeczenia, mający wpływ na jego treść, polegający na wyrażeniu błędnego poglądu, że nie można przypisać Markowi Z. winy z powodu braku predyspozycji umysłowych niezbędnych do zrozumienia i przewidywania następstw swego działania - co niesłusznie doprowadziło do jego uniewinnienia, podczas gdy prawidłowa ocena okoliczności podmiotowych czynu, oparta na opisujących zachowania oskarżonego zeznaniach świadków, opinii sądowo-psychiatrycznej i dokumentacji szpitalnej i wypowiedziach samego oskarżonego w śledztwie i przed Sądem - prowadzić winna do wniosku, iż oskarżony, działając w warunkach ograniczonej w znacznym stopniu zdolności do rozpoznania znaczenie czynu - winien jest dokonania zarzuconego mu przestępstwa, wnosił o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi I instancji do ponownego rozpoznania. […] Apelacja jest zasadna, a jej wniosek o uchylenie zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania - słuszny. […] Ogólnymi warunkami, od których zależy możliwość postawienia zarzutu i przypisania winy sprawcy każdego czynu zabronionego, są: 1. Podmiotowa zdolność do wymaganego przez prawo zachowania się, zwana zdolnością do ponoszenia winy. Jest ona uzależniona od osiągnięcia odpowiedniego poziomu rozwoju i stanu umysłowego, który pozwala na rozpoznanie znaczenia popełnionych czynów i kierowania swoim postępowaniem. Dlatego nieletność i niepoczytalność traktowane są jako okoliczności wyłączające winę; 2. Możliwość rozpoznania bezprawności konkretnego czynu, winę uchyla usprawiedliwiona nieświadomość bezprawności; 3. Prawo karne wyłącza też winę w takich sytuacjach jak stan wyższej konieczności, czy działanie w warunkach rozkazu wojskowego. [….] Kwestia poczytalności oskarżonego była przedmiotem opinii biegłych psychiatrów. Wnioski tej opinii są następujące: 1. Opiniowany Marek Z. jest osobą upośledzoną umysłowo w stopniu lekkim. 2. W chwili popełnienia zarzucanego mu czynu, jego zdolność do zrozumienia znaczenia swojego działania była w znacznym stopniu ograniczona. 3. W aktualnym stanie zdrowia może uczestniczyć w postępowaniu karnym prowadzonym przeciwko niemu. 4. Z powodu stwierdzonego upośledzenia umysłowego istnieje znaczne prawdopodobieństwo popełnienia takiego czynu ponownie. Opinia ta jest w sposób oczywisty niepełna. Nie wyjaśnia ona, czy oskarżony miał zachowaną, ograniczoną, czy zniesioną zdolność kierowania swym postępowaniem. Nie dostrzegł tego Sąd Okręgowy, nie ustosunkował się w żaden sposób do opinii biegłych i psychologa, naruszając tym art. 424 § 1 pkt 1 KPK. Uchybienie to mogło mieć wpływ na treść zaskarżonego wyroku. Z naruszeniem tegoż artykułu, a przede wszystkim art. 410 KPK, Sąd Okręgowy pominął przy wyrokowaniu treść wyjaśnień oskarżonego złożonych na rozprawie a szczególnie tych mających znaczenie dla ustalenia jego poczytalności, umyślności lub nieumyślności działania. W protokole zawarte są wypowiedzi oskarżonego: "Zdawałem sobie sprawę, że pożar mógł być groźny dla sąsiadów. Zrobiłem to z nudów" i dalej "Nie podpaliłem, aby budynki się spaliły. Zdawałem sobie sprawę, że budynki mogą się spalić". Cytowane fragmenty podważają prawidłowość ustalenia Sądu Okręgowego, iż oskarżony nie miał świadomości, że jego postępowanie może doprowadzić do pożaru. Z powyższych względów, zaskarżony wyrok uchylono a sprawę przekazano do ponownego rozpoznania sądowi właściwemu rzeczowo i miejscowo - Sądowi Rejonowemu w Siedlcach. Przy ponownym rozpoznaniu sprawy, Sąd ponownie przeprowadzi dowód z wyjaśnień oskarżonego, jeśli nie skorzysta z prawa do odmowy wyjaśnień dopuści dowód z uzupełniającej opinii biegłych psychiatrów.
Żródło:: System Informacji Prawnej LEGALIS Wydawnictwo C.H. Beck

Zobacz również: