Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Poza ściganiem przestępstw do zadań prokuratury należy strzeżenie praworządności. Jedną z form przeciwdziałania naruszeniom prawa jest prokuratorska ocena legalności uchwał organów samorządu terytorialnego. Mając na uwadze, że uchwały podejmowane przez samorząd, co do zasady, podlegają kontroli i ocenie wyspecjalizowanych służb wojewody, kontrola prokuratorska występuje subsydiarnie i zdarza się wyjątkowo w sprawach dużej wagi i o szczególnym rezonansie społecznym. Przykładem tego rodzaju działań był wniosek Prokuratora Rejonowego w Zielonej Górze o uchylenie uchwały Rady Gminy Zielona Góra obciążającej częściowo mieszkańców kosztami doprowadzenia wody.

Pozytywny rezultat prokuratorskiego wniosku w tamtej sprawie nie zakończył jednak sporów niektórych mieszkańców z władzami swojej gminy. Niedawno Prokurator Rejonowy w Zielonej Górze na wniosek mieszkańca miejscowości Racula zbadał legalność uchwały Rady Gminy Zielona Góra z dnia 15.07.2004 Nr XXIII/115/04 w sprawie ustalenia wysokości stawki procentowej opłaty adiacenckiej z tytułu wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej.

We wniosku o zbadanie w/w uchwały wnioskodawca wskazał, iż w jego ocenie narusza ona prawo albowiem została podjęta już po wybudowaniu takich urządzeń w miejscowościach Zatonie, Drzonków i Racula.

W wyniku przeprowadzonego postępowania Prokurator Rejonowy w Zielonej Górze stwierdził, iż brak jest podstaw dla uznania w/w uchwały za naruszającą prawo, co uniemożliwia jakąkolwiek interwencję w tej sprawie ze strony organów prokuratury. W szczególności ustalono, iż zgodnie z art. 144 ust. 1 ustawy z dnia 21. sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz. U. z dnia 29 września 1997 r.) właściciele nieruchomości uczestniczą w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich, przy czym obciążający właściciela nieruchomości obowiązek uczestniczenia w kosztach budowy urządzenia infrastruktury technicznej wynika wprost z przepisów ustawy, zaś opłaty adiacenckie mają charakter obligatoryjny.

Dla wymierzenia opłaty adiacenckiej, co następuje w drodze decyzji administracyjnej wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, koniecznym jest w myśl art. 146 przywołanej powyżej ustawy podjęcie przez radę gminy uchwały o wysokości stawki procentowej tej opłaty. Opłata adiacencka zależy bowiem od wzrostu wartosci nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej i wynosić może do 50% różnicy między wartością, jaką nieruchomość miała przed wybudowaniem urządzeń infrastruktury technicznej, a wartością, jaką nieruchomość ma po ich wybudowaniu. Wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej we wskazanych powyżej granicach ustala rada gminy w drodze uchwały.

Żaden przepis ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami nie określa przy tym terminu dla podjęcia przez radę gminy uchwały w sprawie ustalenia stawki procentowej opłaty adiacenckiej z tytułu wybudowania urządzeń infrastruktury technicznej. W szczególności brak jest w w/w ustawie regulacji nakazującej podjęcie takowej uchwały przed przystąpieniem do realizacji przez gminę zadań z zakresu budowy infrastruktury technicznej. Opłata adiacencka nie jest przy tym jakimkolwiek podatkiem, albowiem obowiązek ponoszenia płat adiacenckich nie wynika z ustawy podatkowej, lecz z ustawy o gospodarce nieruchomościami i świadczenie to nie jest nieodpłatne, lecz stanowi ze strony właściciela, względnie użytkownika wieczystego nieruchomości ekwiwalent, za konkretne i wymierne świadczenie ze strony gminy jakim jest budowa urządzeń infrastruktury technicznej podnoszących wartość prywatnych nieruchomości.

Podkreślenia wymaga, że w art. 104 ust. 2 ustawy o gospodarce nieruchomościami ustawodawca wskazał, iż uchwała rady gminy o scaleniu i podziale nieruchomości powinna zawierać między innymi ustalenia co do wysokości, terminu i sposobu zapłaty opłat adiacenckich, zaś w art. 107 tej samej ustawy określił, że wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej ustala rada gminy w uchwale o scaleniu i podziale nieruchomości. Analogicznych zapisów zabrakło rozdziale 7 ustawy o gospodarce nieruchomościami dotyczącym uczestniczenia właścicieli nieruchomości w kosztach budowy urządzeń infrastruktury technicznej przez wnoszenie na rzecz gminy opłat adiacenckich, a co za tym idzie zasada racjonalności prawodawcy, każe przyjąć, że zamiarem ustawodawcy nie było jakiekolwiek ograniczenie uprawnienia rad gmin do podjęcia uchwał ustalających wysokość stawki procentowej opłaty adiacenckiej z tytułu wzrostu wartosci nieruchomości spowodowanego budową urządzeń infrastruktury technicznej do okresu przed podjęciem procesu inwestycyjnego. Nadto zauważyć należy, że ustawa o gospodarce nieruchomościami przewiduje w art. 145 ust. 2 jedynie termin zawity do wydania przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta indywidualnej decyzji o ustaleniu opłaty adiacenckiej dla właściciela nieruchomości, który to termin wynosi 3 lata od dnia stworzenia warunków do podłączenia nieruchomości do poszczególnych urządzeń infrastruktury technicznej. Analizowana uchwała Rady Gminy Zielona Góra nie działa zatem wstecz, albowiem obowiązek ponoszenia opłat adiacenckich wynika wprost z przepisów ustawy o gospodarce nieruchomościami, która obowiązywała w dacie realizacji budowy sieci wodociągowej dla miejscowości Zatonie, Drzonków i Racula.

Stanowisko prokuratora w opisanej sprawie nie ma mocy wiążącej ani dla władz gminy ani dla sądu. Jest wyłącznie poglądem tego urzędu skierowanym do obywatela żądającego prokuratorskiej interwencji w publicznej sprawie.