Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Prokuratura Okręgowa - Zielona Góra. W związku ze zwiększającą się liczbą śmiertelnych zdarzeń na drogach województwa lubuskiego Prokurator Okręgowy w Zielonej Górze zadecydował o przeprowadzeniu analizy zagadnień związanych z przestępczością na drogach publicznych i jej skutkach. Bezpieczeństwo na drogach publicznych okręgu zielonogórskiego jest zagrożone z powodu niezliczonej ilości kierujących pod wpływem alkoholu, na co wskazywaliśmy już publikując informacje z prokuratur rejonowych okręgu zielonogórskiego w Świebodzinie, Żaganiu, Nowej Soli i Krośnie Odrzańskim. Warto jednak zwrócić uwagę, że równie niebezpiecznym zjawiskiem także podpadającym pod art. 178a kk jest zwiększająca się liczba kierujących pod wpływem środków odurzających.

Art. 4 ust. 1 pkt. 26 ustawy z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (Dz. U. Nr 179, poz. 1485) wskazuje, że środkami odurzającymi są każde substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, działające na ośrodkowy układ nerwowy, określone w wykazie środków odurzających stanowiącym załącznik do ustawy. Jest to zatem zbiór zamknięty.

Sąd Najwyższy uchwałą z dnia 27 lutego 2007 roku I KZP36/06 wskazał, że pojęcie środka odurzającego w rozumieniu art. 178a k.k.- czyli tego, penalizującego kierowanie w stanie nietrzeźwości i pod wpływem środków odurzających, obejmuje nie tylko środki odurzające wskazane w ustawie z dnia 29 lica 2005 roku o przeciwdziałaniu narkomanii, ale także inne substancje pochodzenia naturalnego lub syntetycznego, działające na ośrodkowy układ nerwowy, których użycie powoduje obniżenie sprawności w zakresie kierowania pojazdem.

Sąd Najwyższy rozszerza więc zakres środków, pod wpływem których prowadzenie pojazdu w świetle prawa polskiego jest przestępstwem, dotyczy on m.in. leków, w których skład wchodzą substancje narkotyczne. Co do tych leków, producenci z reguły informują pacjentów o zakazie prowadzenia pojazdów mechanicznych po ich spożyciu.

Obniżenie sprawności w zakresie kierowania pojazdem prowadzi często do wypadków na drogach. To w tych właśnie okolicznościach ujawnia się przestępstwa z art. 178a kk. - kierowania pod wpływem środków odurzających. Rzadziej, tacy kierowcy są zatrzymywani w czasie kontroli drogowych. Spowodowane jest to tym, że rozpoznanie czy kierujący znajduje się w stanie wskazującym na spożycie środków odurzających bywa niezwykle trudne. Właściwie jedyną podstawą do przeprowadzenia testów jest subiektywna ocena funkcjonariuszy, którzy uznając, że zachowanie lub wygląd kontrolowanej przez nich osoby odbiega od normy, zatrzymują podejrzanego celem przeprowadzenia stosownych badań.

Za przykład ilustrujący ów problem może posłużyć sprawa 31-letniego mężczyzny, który w dniu 7 grudnia 2010 roku na jednej z zielonogórskich ulic został zatrzymany do kontroli. Kierujący wzbudził podejrzenie, że może znajdować się pod wpływem działania substancji psychotropowej. Był zdenerwowany, pobudzony, a przeprowadzony przez funkcjonariuszy Policji prosty test latarką, wykazał słabą reakcję źrenic mężczyzny na światło. Wykonujący czynności funkcjonariusze przewieźli więc 30-latka do Szpitala Wojewódzkiego w Zielonej Górze, gdzie mężczyzna został poddany badaniu moczu na zawartość narkotyków. Wynik okazał się być pozytywny dla amfetaminy. Od 30-latka pobrano również próbki krwi, które przesłano do Katedry i Zakładu Medycyny Sądowej w Poznaniu.

Ze sporządzonego sprawozdania wynikało, że próbka zawierała amfetaminę w stężeniu 45ng/ml.

Jak ustalono, mężczyzna nie tylko prowadził samochód posiadając w organizmie substancję psychotropową, ale także nie posiadał uprawnień do kierowania pojazdem oraz wymaganego przepisami dokumentu, tj. dowodu rejestracyjnego pojazdu. Nie bez znaczenia pozostaje również fakt, że 30-letni "kierowca" był już 6-krotnie skazywany wyrokiem sądu m.in. za przywłaszczenie mienia, stosowanie przemocy itp.

Ze względu na bardzo obszerny katalog środków odurzających w rozumieniu art. 178a kk, poniżej przedstawiamy przykłady trzech toczących się w Prokuraturze Rejonowej w Zielonej Górze spraw, w których kierowcy prowadzili samochody pod wpływem amfetaminy, THC i morfiny. W każdej z nich kierującymi były osoby już wcześniej karane.

W dniu 30 stycznia 2011 roku, 24-letni mieszkaniec jednej z miejscowości powiatu zielonogórskiego jechał jako kierujący samochodem marki BMW znajdując się pod wpływem substancji psychotropowej - amfetaminy, będąc wcześniej skazanym za prowadzenie pojazdu mechanicznego w stanie nietrzeźwości- 0,87 mg/l alkoholu w wydychanym powietrzu.

Za popełnione wcześniej przestępstwo mężczyzna wyrokiem sądu rejonowego został skazany na 6 miesięcy pozbawienia wolności, którego wykonanie warunkowo zawieszono na okres próby lat 4, dozór kuratora sądowego, świadczenie pieniężne na cel społeczny, oraz zakaz prowadzenia wszelkich pojazdów mechanicznych na okres 3 lat. Ponowne skazanie za przestępstwo podobne skutkuje obligatoryjnie zarządzeniem wykonania wcześniej orzeczonej kary pozbawienia wolności, którą sąd pierwotnie orzekł w zawieszeniu.

Prokuratura Rejonowa w Zielonej Górze prowadzi także postępowanie wobec 23-letniego mężczyzny, który w dniu 19 grudnia 2010 roku w Zielonej Górze, jechał jako kierujący pojazdem marki Seat Marbell, będąc pod wpływem środka odurzającego-morfiny. Jak się okazuje mężczyzna ten również był uprzednio karany.

Wyrokami sądów: w 2007 roku m.in. za udzielanie, ułatwienie użycia albo nakłanianie do użycia środka odurzającego lub substancji psychotropowej małoletniemu w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub osobistej, w 2009 i 2010 roku za branie udziału w bójkach i spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu człowieka.

Innym "przykładem" jest sprawa 24-letniego studenta, który w nocy 05 lutego 2011 roku w Zielonej Górze, na drodze publicznej jechał samochodem marki Fiat Seicento będąc pod wpływem środków odurzających - THC. Także w tym wypadku sprawca był wcześniej prawomocnie skazany za przestępstwo z art. 178a § 1.

Analiza danych dotyczących skali przestępczości z art. 178a § 1 kk na terenie Zielonej Góry pozwala na stwierdzenie, że w okresie od 1 stycznia do 5 kwietnia 2011 roku na terenie działania prokuratury zielonogórskiej zarejestrowano 207 spraw z artykułu 178a § 1 kk. 16 z nich zostało umorzonych w związku z art. 17 §1 pkt 2 kpk, zgodnie z którym umarza się wszczęte postępowania, gdy czyn nie zawiera znamion czynu zabronionego.

Ustawodawca wyróżnia zarówno stan "pod wpływem środka odurzającego" (art. 178 § 1 k.k., art. 178a k.k.), jak i stan "po użyciu" takiego środka (art. 86 § 2 k.w., art. 87 § 1 i 2 k.w. i art.96 § 1 pkt 3 k.w.). Kryterium tego rozróżnienia stanowi wysokość stężenia substancji psychoaktywnej w organizmie podejrzanego.

Stanem "pod wpływem" środka odurzającego określa się taki stan, który wywołuje - w zakresie oddziaływania na ośrodkowy układ nerwowy, zwłaszcza zakłócenia czynności psychomotorycznych - takie same skutki jak spożycie alkoholu powodujące stan nietrzeźwości. Od tego stanu odróżnia się stan "po użyciu" środka działającego podobnie do alkoholu, a więc i środka odurzającego, który - w zakresie skutków jest równoważny stanowi po użyciu alkoholu.

Wśród 16 umorzonych postępowań, powołani w sprawach biegli, w 13 przypadkach uznali, że testy na zawartość szeroko rozumianych środków odurzających wypadły pozytywnie, jednak zawartość środków zabronionych w organizmach podejrzanych była w niskich stężeniach. W dokumentach przedkładanych przez lekarzy często widnieje zapis, że "takie ilości środków odurzających negatywnie wpływają na zdolności psychomotoryczne podejrzanego (w tym koncentracji uwagi, wydłużonego czasu reakcji kierowcy, zaburzenia zdolności oceny odległości, itd.) powodując w zakresie oddziaływania na ośrodek układu nerwowego takie same skutki jak spożycie alkoholu powoduje stan po użyciu."

Tych 13 spraw dotyczyło więc czynów kwalifikowanych jako wykroczenia. Konsekwencje prawne popełnienia czynu z art. 87 § 1 k.w., tzn. prowadzenia pojazdu mechanicznego w ruchu lądowym, wodnym lub powietrznym w stanie po użyciu alkoholu lub środka podobnie działającego, mogą być jednak równie surowe.

Nadto, należy zwrócić uwagę, że problem nie dotyczy jedynie kierowców samochodów. Spraw wszczętych z artykułu 178a § 2 kk, dot. kierujących pojazdami innymi niż mechaniczne, w wyżej wymienionym okresie wszczęto 41, przy czym tylko jedna sprawa została umorzona, wobec stwierdzenia, że sprawca popełnił jedynie wykroczenie. W tym roku na terenie działania Prokuratury Rejonowej w Zielonej Górze już wielu kierowców zostało zatrzymanych prowadząc pod wpływem środków odurzających, co zawsze negatywnie wpływa na zdolności koncentracji uwagi, wydłuża czas reakcji, zaburza zdolności oceny odległości, itd. Każdy uczestnik ruchu drogowego musi mieć jednak świadomość tego, że nieznana jest liczba kierowców decydujących się na prowadzenie "pod wpływem"./APa