Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Precedensy. Sprawy administracyjne

Tytuł:

Energia elektryczna/ nielegalny pobór/ egzekucja należności

Wyrok:

Wyrok WSA w Bydgoszczy z dnia 5 kwietnia 2006r., sygn. I SA/Bd 6/06

Treść:

Egzekucja należności za nielegalny pobór energii elektrycznej może być prowadzona w trybie przepisów ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2005 r. Nr 229, poz. 1954 ze zm.) dopiero po uzyskaniu wyroku sądu powszechnego stwierdzającego obowiązek poniesienia tych opłat. […] Ustawodawca […] dopuszcza taką sytuację, w której sąd powszechny rozstrzyga o obowiązku zapłaty i wysokości należności, ale jej egzekwowanie jest realizowane w postępowaniu egzekucyjnym w administracji, a kontrolę sądową na tym etapie (egzekucji) sprawują sądy administracyjne. Istotne zatem jest, czy obowiązek zapłaty należności w postaci opłaty za nielegalny pobór energii powinien być stwierdzony orzeczeniem sądu powszechnego. […] Rozporządzenie Ministra Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 23 kwietnia 2004 r. w sprawie szczegółowych zasad kształtowania i kalkulacji taryf oraz rozliczeń w obrocie energią elektryczną (Dz. U. Nr 105, poz. 1114) w przepisach § 43 określa jedynie sposób wyliczenia przez zakład należności za nielegalnie pobraną energię. Właśnie ta okoliczność przesądza o konieczności zapewnienia odbiorcy energii możliwości poddania wyliczenia należności kontroli sądu w procesie cywilnym. W orzecznictwie sądowym prezentowany jest pogląd, że o prawidłowości takiego stanowiska przesądza także regulacja zawarta w art. 57 § 1 Prawa energetycznego. Przepis ten należy interpretować w ten sposób, że w przypadku nielegalnego poboru energii, zakład energetyczny ma prawo do pobrania opłaty wynikającej z taryfy, ale może również zamiast opłaty taryfowej dochodzić odszkodowania na zasadach ogólnych, w przypadku gdy z nielegalnym poborem energii związane są inne szkody, których sama opłata taryfowa mogłaby nie wyrównać. Wystawienie natomiast rachunku dotyczącego tego rodzaju należności nie następuje w drodze decyzji administracyjnej, a wysokość należności nie wynika wprost z ustawy (zob. wyrok WSA z dnia 13 maja 2004 r. sygn. akt III SA 2559/02). […] Zważywszy, że dostarczanie energii odbywa się na podstawie umowy, za uprawnione należy uznać stanowisko organów egzekucyjnych, iż roszczenia z tytułu nielegalnego jej poboru mają charakter cywilnoprawny, a nie administracyjny i w stosunku do konkretnej osoby obowiązek wniesienia tych opłat powinien wynikać z orzeczenia sądu (wyrok NSA w Warszawie z dnia 23 lipca 2002 r. sygn. akt III SA 1034/02). W związku z tym należy stwierdzić, że nie jest wystarczające do faktycznego wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej, iż dany obowiązek podlega windykacji w tym trybie mocą danego przepisu prawa. W sprawie będącej przedmiotem skargi konieczne jest, aby obowiązek uiszczenia opłaty za nielegalny pobór energii był stwierdzony orzeczeniem właściwego sądu. Egzekucja należności za nielegalny pobór energii może być prowadzona w trybie przepisów ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji po uprzednim uzyskaniu wyroku sądu powszechnego stwierdzającego obowiązek poniesienia tych opłat. Dopiero po wydaniu wyroku przez sąd powszechny wierzycielowi będzie przysługiwało prawo do wystawienia tytułu wykonawczego i dochodzenia należności na drodze postępowania egzekucyjnego w administracji (por. wyrok NSA z dnia 23 sierpnia 2000 r. sygn. akt III SA 1262/99). Sąd rozpatrujący skargę prezentuje pogląd, że nie do pogodzenia z zasadą państwa prawa jest stan, w którym egzekucja mogłaby być prowadzona w stosunku do odbiorców energii z tytułu nielegalnego jej poboru na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego przez E. Spółka Akcyjna bez uzyskania orzeczenia właściwego sądu powszechnego. Nie można zaakceptować sytuacji, w której tak dotkliwe instrumenty prawa egzekucyjnego byłyby stosowane wobec odbiorców praktycznie w oparciu o jednostronne i arbitralne oświadczenie dostawcy energii. Zwrócić należy uwagę, że stosownie do art. 26 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji organ egzekucyjny wszczyna egzekucję administracyjną na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego, sporządzonego według ustalonego wzoru. Obowiązek wystawienia tytułu wykonawczego według wzoru spoczywa również na wierzycielu, którego należność pieniężna wynika z orzeczenia sądu zaopatrzonego w klauzulę wykonalności, z tym że w tym przypadku nie wymaga się opatrzenia tytułu wykonawczego pieczęcią urzędową (art. 26 § 3 tej ustawy). Z przyczyn podanych wyżej, Sąd nie podziela poglądu zaprezentowanego w wyroku z dnia 29 maja 2003 r. sygn. akt SA/Bd 1208/03, a na który skarżąca powołała się w skardze. W konsekwencji należy stwierdzić, że organ egzekucyjny zasadnie zwrócił tytuły wykonawcze na podstawie art. 29 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, zgodnie z którym: "Jeżeli obowiązek, którego dotyczy tytuł wykonawczy, nie podlega egzekucji administracyjnej lub tytuł wykonawczy nie spełnia wymogów określonych w art. 27 § 1 i 2, organ egzekucyjny nie przystępuje do egzekucji, zwracając tytuł wierzycielowi." W przedmiotowej sprawie bowiem wystawione tytuły wykonawcze nie spełniają wymogu z art. 27 § 1 pkt 3 tej ustawy w zakresie podstawy prawnej obowiązku zapłaty opłaty taryfowej za nielegalny pobór energii. […]

Żródło:

System Informacji Prawnej LEX a Wolters Kluwer business "Lex dla sędziego i prokuratora"