Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Kasacja/ kontrola ustaleń faktycznych/ rażące naruszenie prawa procesowego

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne procesowe

Tytuł:: Kasacja/ kontrola ustaleń faktycznych/ rażące naruszenie prawa procesowego
Wyrok:: Wyrok SN z dnia 25 czerwca 2003 r., sygn. V KK 93/03
Treść:: W kasacji dopuszczalne jest kwestionowanie sposobu dokonania instancyjnej kontroli ustaleń faktycznych w wyroku sądu odwoławczego przez podniesienie zarzutu rażącego naruszenia prawa procesowego, które wywarło istotny wpływ na jej rezultat. […] Ustalenie o popełnieniu zabójstwa w zamiarze bezpośrednim zostało poczynione na podstawie okoliczności charakteryzujących stronę przedmiotową czynu, ze wskazaniem w szczególności na liczbę i rodzaj urazów stwierdzonych na ciele ofiary, które prowadziły nieuchronnie do jej zgonu, i to nawet wtedy, gdyby udzielono jej niezwłocznie pomocy medycznej (opinia biegłego). Z ustaleń charakteryzujących sposób działania i skutki sąd pierwszej instancji wyprowadził kategoryczny wniosek, że oskarżony realizował wolę pozbawienia życia swojej konkubiny. Doprecyzował zatem rodzaj zamiaru, który w akcie oskarżenia określono ogólnie, w formule obejmującej zarówno zamiar bezpośredni, jak i zamiar ewentualny. Nietrudno dostrzec, że rozumowanie sądu meriti , co do omawianej kwestii, nie opiera się na przesłankach, które wprost i bezpośrednio dostarczyłyby podstaw do stwierdzenia, iż wola pozbawienia życia Grażyny P. była w chwili czynu treścią procesu myślowego oskarżonego. Ustalenie sądu oparte jest raczej na domniemaniu stanu świadomości i woli oskarżonego, nasuwającym się po analizie obrażeń stwierdzonych u ofiary. Taki sposób dokonania istotnego ustalenia co do strony podmiotowej czynu budzi daleko idące zastrzeżenia. W orzecznictwie Sądu Najwyższego podkreślano konsekwentnie, że rodzaju zamiaru, z jakim działa sprawca zabójstwa, nie można domniemywać, ani się go domyślać, lecz należy go ustalić w powiązaniu z całokształtem okoliczności sprawy. Przyjęcie zamiaru bezpośredniego wymaga wykazania, że oskarżony wolą swą, stanowiącą realny proces psychiczny, obejmował pozbawienie życia człowieka (wyrok składu 7 sędziów SN z dnia 28 czerwca 1977 r., KRN 14/77, OSNKW 1978, z. 4–5, poz. 43 oraz wyrok SN z dnia 8 września 1973 r., I KR 116/72, OSNKW 1974, z. 2, poz. 26). […] Zarówno ustalenie o dokonaniu zabójstwa w zamiarze bezpośrednim, jak i niespójne z tym fakty obrazujące zachowanie się oskarżonego po dokonaniu czynu zostały w całości zaaprobowane przez sąd odwoławczy przy rozpoznaniu zarzutu błędu w ustaleniach, zawartego w apelacji. Nie dostrzegł Sąd Apelacyjny ani niewystarczającej, bo zawężonej do okoliczności strony przedmiotowej czynu, podstawy dowodowej przyjęcia, że oskarżony działał w zamiarze bezpośrednim, ani też niezgodności tego ustalenia z dalszymi okolicznościami, odtwarzającymi późniejsze zachowanie oskarżonego. Przedstawione uwagi prowadzą do konkluzji, że w toku instancyjnej kontroli zakwestionowanego ustalenia, iż oskarżony działał z zamiarem bezpośrednim dokonania zabójstwa, doszło do naruszenia przez sąd odwoławczy przepisów prawa procesowego wymienionych w kasacji, a w szczególności: – art. 4 k.p.k. – przez pominięcie okoliczności charakteryzujących zachowanie się oskarżonego po popełnieniu przypisanego mu czynu, które w swym zewnętrznym obrazie zaprzeczają temu, że w czasie dokonywania czynu realizował on wolę pozbawienia życia Grażyny P.; – art. 7 k.p.k. – przez zaakceptowanie dowolnego rozumowania sądu pierwszej instancji, wyjaśniającego sprzeczne ze sobą ustalenia o dokonaniu zabójstwa w zamiarze bezpośrednim oraz o następczym działaniu oskarżonego, który miał nie dopuszczać do swojej świadomości, że doprowadził do pozbawienia życia ofiarę swego czynu.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2003 poz. 72

Zobacz również: