Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Formy przestępstwa/ podżeganie/ usiłowanie podżegania

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:: Formy przestępstwa/ podżeganie/ usiłowanie podżegania
Wyrok:: Uchwała SN z dnia 21 października 2003 r., sygn. I KZP 11/03
Treść:: Podżeganie może być popełnione w formie usiłowania, i to zarówno wtedy, gdy usiłujący bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach określonych w przepisach części szczególnej kodeksu karnego jak i wtedy, gdy bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania. […] W świetle zamieszczonej w art. 18 § 2 k.k. definicji podżegania, kluczowym problemem dla oceny prawnej „podżegania do podżegania” jest interpretacja pojęcia „czyn zabroniony”. Jeśli przez czyn zabroniony rozumieć będziemy tylko czyn o znamionach określonych w konkretnym przepisie części szczególnej kodeksu karnego lub innej ustawy zawierającej przepisy karne, czyli tzw. typ przestępstwa, np. czyn o znamionach zabójstwa, kradzieży, fałszywych zeznań itd., to wówczas logiczną konkluzją takiego poglądu będzie stwierdzenie, że art. 18 § 2 k.k. odnosi się tylko do sytuacji nakłaniania do takich właśnie typów przestępstw, natomiast poza jego zasięgiem pozostają przypadki nakłaniania do określonych w części ogólnej kodeksu karnego, form zjawiskowych popełnienia przestępstwa, takich jak podżeganie i pomocnictwo. Jednakże, żaden z przepisów kodeksu karnego nie wskazuje na takie właśnie wąskie rozumienie pojęcia „czynu zabronionego” przez ustawodawcę. Definicja czynu zabronionego („Czynem zabronionym jest zachowanie o znamionach określonych w ustawie karnej”), zamieszczona w art. 115 § 1 k.k., w żadnym swym fragmencie nie wskazuje na taką wąską interpretację. W szczególności sformułowanie, że chodzi o zachowanie „o znamionach określonych w ustawie karnej” obejmuje swoim zakresem również część ogólną Kodeksu karnego, w której właśnie określa się znamiona podżegania i pomocnictwa. Jest zresztą w Kodeksie karnym szereg takich przepisów, w których używa się pojęcia „czyn zabroniony”, przy czym nie budzi wątpliwości, że dotyczą one także takich czynów zabronionych jak podżeganie i pomocnictwo. Jako przykład można tu wskazać art. 5 i art. 6 k.k. Jest przecież oczywiste, że miejsce i czas popełnienia podżegania lub pomocnictwa określa się według reguł przewidzianych w tych przepisach. Stanowisko, że pojęcie „czyn zabroniony” odnosi się również do czynów zabronionych przez ustawę, jako podżeganie lub pomocnictwo można znaleźć także w wypowiedziach doktryny [zob. W. Wolter: Nauka o przestępstwie, Warszawa 1973, s. 304; P. Kardas: Teoretyczne (...), op. cit. s. 863]. W rezultacie więc, skoro: – zgodnie z art. 13 § 1 k.k. usiłowanie polega na bezpośrednim zmierzaniu do dokonania czynu zabronionego; – pojęcie „czyn zabroniony” obejmuje również podżeganie; – podżeganie może polegać również na nakłanianiu do podżegania, to należy przyjąć, że podżeganie może być popełnione w formie usiłowania, i to zarówno wtedy, gdy usiłujący bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego opisanego w części szczególnej kodeksu karnego, jak i wtedy, gdy bezskutecznie nakłania do czynu zabronionego o znamionach podżegania.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2003 poz. 89

Zobacz również: