Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Wyrok bez rozprawy/ przyjęcie wniosku oskarżonego/ wymierzenie kary surowszej

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne procesowe

Tytuł:: Wyrok bez rozprawy/ przyjęcie wniosku oskarżonego/ wymierzenie kary surowszej
Wyrok:: Wyrok SN z dnia 7 września 1999 r., sygn. WKN 32/99
Treść:: Przychylenie się sądu do wniosku oskarżonego o wydanie wyroku skazującego na zasadach przewidzianych w art. 387 § 1 i 2 k.p.k. zobowiązuje sąd do wymierzenia kary zgodnej z akceptowanym wnioskiem. Orzeczenie przez sąd kary surowszej (lub środka karnego nie przewidzianego we wniosku) oznacza złamanie „swoistej ugody” określającej warunki dobrowolnego poddania się karze i tym samym stanowi podstawę do kasacji (art. 523 k.p.k.), gdyż jest rażącym naruszeniem prawa procesowego, mającym istotny wpływ na treść orzeczenia. […] Mimo zgody prokuratora i przychylenia się sądu do wniosku oskarżonego oraz jego obrońcy o zaniechanie prowadzenia postępowania dowodowego i wydania wyroku skazującego na kary uprzednio zaproponowane, sąd orzekający wymierzył sprawcy przestępstwa inne kary, bo surowsze od uprzednio zaakceptowanych na podstawie art. 387 § 2 k.p.k. Różnica dotyczyła okresu trwania warunkowego zawieszenia, bo wynoszącego obecnie trzy lata, a także rozmiaru i wysokości grzywny, podwyższonej do 40 stawek dziennych o wartości 50 złotych każda. Z usytuowania art. 387 w kodeksie postępowania karnego wynikają istotne uwarunkowania, a mianowicie, że: a) wniosek oskarżonego nie może być rozpoznawany przed rozpoczęciem przewodu sądowego, skoro przepis ten znajduje się po normie określającej odczytanie aktu oskarżenia, b) przyjęcie wniosku może nastąpić dopiero po przesłuchaniu oskarżonego w celu rozważenia, czy okoliczności popełnienia przestępstwa nie budzą wątpliwości. Możliwość uwzględnienia wniosku jest zatem uzależniona od spełnienia wszystkich warunków wymienionych w art. 387 § 1 i 2 k.p.k. Odwołując się do poglądów doktryny, wskazać należy, iż przytoczone uwarunkowania znajdują uzasadnienie w wykładni systemowej oraz w logice wydarzeń zaistniałych na rozprawie (zob. R. Ponikowski: Wniosek oskarżonego o wydanie wyroku skazującego bez przeprowadzenia postępowania dowodowego – art. 387 nowego kodeksu postępowania karnego, Nowa kodyfikacja prawa karnego, pod red. L. Boguni, Wrocław 1997, s. 180; S. Waltoś: Nowe instytucje w kodeksie postępowania karnego z 1997 r., PiP 1997, z. 8, s. 33) (...). Nie ulega wątpliwości fakt, że w niniejszej sprawie wniosek oskarżonego spełniał wszystkie warunki przewidziane w art. 387 § 1 i 2 k.p.k. Podkreślenia wymaga okoliczność, iż sąd orzekający nie uzależnił uwzględnienia wniosku oskarżonego od dokonania w nim wskazanej przez siebie zmiany (art. 387 § 3 k.p.k.), ani też podczas narady nad wyrokiem nie znalazł podstaw do wznowienia przewodu sądowego (art. 409 k.p.k.). W tej sytuacji, godząc się na tryb postępowania sądowego oraz swoistą ugodę co do dobrowolnego poddania się oskarżonego konkretnej karze, sąd orzekający był związany swą wcześniejszą decyzją w tym przedmiocie, co sprawiło, że w wyroku jakiekolwiek zmiany w zakresie wymiaru kary nie były dopuszczalne. Wprawdzie zarówno z żadnego przepisu prawa materialnego, jak i procesowego, nie wynika wprost uprawnienie sądu do łagodzenia kary wymierzonej wyrokiem bez przeprowadzenia postępowania dowodowego poza granice wytyczone dyrektywami wymiaru kary określonymi w kodeksie karnym, lecz wydaje się oczywiste, że oskarżony, rezygnując z pełnego postępowania i wnosząc o jego zaniechanie lub skrócenie, ma prawo liczyć na łagodniejsze potraktowanie. Stwierdzenie powyższe ma swój sens, gdy się zważy, iż oskarżony może proponować określony wymiar kary i przez to wpływać na rozstrzygnięcie sądu. Powyższe nie oznacza jednak tego, że sąd byłby pozbawiony uprawnień określonych w art. 387 § 1 k.p.k., gdyż organ ten zawsze decyduje o zasadności wniosku. Powyższe rozważania uzasadniają pogląd, że przychylenie się sądu do wniosku oskarżonego o wydanie wyroku skazującego na zasadach przewidzianych w art. 387 § 1 i 2 k.p.k. rodzi po stronie sądu zobowiązanie do wymierzenia kary zgodnej z akceptowanymi wnioskami. Orzeczenie zaś przez sąd kary surowszej lub innego środka karnego aniżeli określonego we wniosku oskarżonego nie jest dopuszczalne, bo jest złamaniem „swoistej ugody”, określającej warunki dobrowolnego poddania się karze (art. 387 § 1 i 2 k.p.k.) i przez to stanowi rażące naruszenie prawa procesowego, mające istotny wpływ na treść orzeczenia.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 77/1999

Zobacz również: