Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Wyrokowanie/ sędzia/ławnik zapasowy/ status i uprawnienia

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne procesowe

Tytuł:: Wyrokowanie/ sędzia/ławnik zapasowy/ status i uprawnienia
Wyrok:: Uchwała SN z dnia 30 września 1998 r., sygn. I KZP 13/98
Treść:: […] Prezes sądu może wyznaczyć sędziego dodatkowego (jednego lub dwóch ławników dodatkowych) do rozprawy, jeżeli istnieje przypuszczenie, że będzie ona trwać czas dłuższy (art. 25 § 1 i art. 145 § 1 u.s.p.). Sędzia (ławnik) dodatkowy bierze udział w naradzie i głosowaniu, jeżeli jeden z sędziów (inny ławnik) nie może uczestniczyć w składzie sądzącym (art. 25 § 2 i art.145 § 2 u.s.p.). Racje i funkcje tego unormowania rysują się całkiem jasno. Bez wątpienia chodzi przecież o zapobieganie różnorakim ujemnym następstwom niemożności udziału w rozprawie (oraz naradzie i głosowaniu) sędziego (ławnika) wyznaczonego do składu orzekającego. Rzutuje to wprost na określenie procesowego statusu sędziego (ławnika) dodatkowego. Po pierwsze więc, nie jest on członkiem składu orzekającego dopóki bowiem nie wejdzie on w miejsce sędziego (ławnika), który nie może uczestniczyć w tym składzie, dopóty nie może brać udziału w orzekaniu (nie może też oczywiście uczestniczyć w podejmowaniu rozstrzygnięć incydentalnych wydawanych w toku rozprawy). Po drugie jednak, jego wyznaczenie następuje po to, by w razie konieczności mógł zastąpić członka składu orzekającego. Związane z tym jest ważne uprawnienie, a mianowicie prawo aktywnego udziału w przeprowadzaniu dowodów (prawo do zadawania pytań), ale także kardynalny obowiązek, tj. obowiązek brania udziału w rozprawie. Jest oczywiste, że wykonywanie tego obowiązku stanowi warunek sine qua non możliwości realizacji zasadniczej – „założonej” w ustawie – funkcji omawianej instytucji. Sędzia (ławnik) dodatkowy bowiem może zastąpić sędziego (ławnika), który nie może uczestniczyć w składzie sądzącym, tylko pod tym warunkiem, że brał udział w całej rozprawie (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 1989 r. II KR 88/89, OSNKW 1990, z. 1–3, poz. 9, s. 26; T. Grzegorczyk: Glosa do tego wyroku, PiP 1991, z. 6, s. 117 i n.). Jeżeli ten warunek nie jest spełniony, a więc jeśli sędzia lub ławnik „wyznaczony do rozprawy” nie brał w niej w ogóle udziału albo w pewnym momencie przestał brać w niej udział, to w razie jego wejścia do składu orzekającego nie byłoby spełnione wymaganie obecności każdego z członków składu orzekającego na całej rozprawie [por. H. Kempisty (w:) Kodeks postępowania karnego – Komentarz (red. M. Mazur), Warszawa 1976, s. 575, t. 28]. Wszelako omawiana instytucja wcale nie została wykoncypowana i ukształtowana jako instrument omijania tego elementarnego wymagania, a wręcz przeciwnie – służy ona zapewnieniu jego urzeczywistnienia wtedy, gdy członek składu orzekającego nie może uczestniczyć w rozprawie (w naradzie i głosowaniu). […] Z tych wszystkich względów należy przyjąć, że wejście sędziego (ławnika) dodatkowego, biorącego udział w rozprawie, do składu orzekającego nie stanowi „zmiany składu sądu” w rozumieniu art. 348 § 2 i art. 350 § 2 k.p.k. Odmienne zapatrywanie byłoby przecież ewidentnie sprzeczne z racjami i funkcjami omawianej instytucji, tudzież pozbawiałoby ją wszelkiego sensu. Istotne jednak jest również to, że sędzia (ławnik) wyznaczony do rozprawy na podstawie art. 25 § 1 (art. 145 § 1) u.s.p. traci definitywnie związane z tym upoważnienie do udziału w rozprawie w charakterze „sędziego (ławnika) dodatkowego” z powodu (i z chwilą) nieobecności na części rozprawy (por. H. Kempisty: Kodeks postępowania karnego – Komentarz; tenże: Metodyka pracy sędziego w sprawach karnych, wyd. III, Warszawa 1988, s. 235). Nie wyłącza to wprawdzie możliwości wprowadzenia go później do składu orzekającego w danej sprawie, oczywiste jest jednak, że w takim wypadku następuje „zmiana składu sądu” w rozumieniu powołanych wyżej przepisów (por. T. Grzegorczyk: Glosa..., s. 119).
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa z 1998r. poz. 45 [Sprawy karne procesowe] Tytuł lub słowa kluczowe : Wyrokowanie/ powtórzenie części rozprawy/ nieobecność członka składu orzekającego Wyrok nr :

Zobacz również: