Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:

Orzeczenie sądu/ udaremnienie wykonania/ usunięcie składników majątku

Wyrok:

Postanowienie SN z dnia 4 listopada 2002 r., sygn. III KK 283/02

Treść:

Określenie w przepisie znamion typu czynu zabronionego, określonego w art. 300 § 2 k.k., wskazuje, że kryminalizacja zawężona została do tych tylko postaci udaremniania przez dłużnika egzekucji, które prowadzą do skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela. […] Sąd Najwyższy w składzie orzekającym w niniejszej sprawie jest zwolennikiem poglądu, że przestępstwo przewidziane w art. 300 §2 k.k. jest przestępstwem skutkowym. Podobny pogląd prezentowany jest w judykaturze (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 18 października 1999 r., OSNPiPr 2000, z. 2, poz. 8; oraz z dnia 27 lutego 2002 r., V KKN 83/00, niepubl.) i wyrażany przez większość przedstawicieli doktryny prawa karnego (por. O. Górniok w: Kodeks karny. Komentarz, Gdańsk 2001, t. III, s. 264; J. Majewski w: Kodeks karny, Komentarz, Kraków 1999, t. 3, s. 392; J. Skorupka: Przestępstwo udaremniania egzekucji, PS 2001, z. 11–12, s. 182). Określone w art. 300 § 2 k.k. zachowanie dłużnika, mające na celu udaremnienie wykonania orzeczenia sądu, w istocie sprowadza się do udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia swojego wierzyciela. Zwrot „udaremnia lub uszczupla zaspokojenie swojego wierzyciela” wskazuje na użycie czasowników „udaremnić” i „uszczuplić” w trybie dokonanym. Wykładnia gramatyczna przemawia więc za uznaniem, że omawiany zwrot oznacza wymóg wypełnienia przez dłużnika, którego zamiarem jest udaremnienie wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego, w odniesieniu do zaspokojenia wierzyciela znamion skutku wyrażonych w słowach „udaremnia” lub „uszczupla”. Do identycznego wniosku prowadzi wykładnia funkcjonalna. Ujęcie przepisu wskazuje na to, że zamiarem ustawodawcy nie było penalizowanie każdego „usuwania, ukrywania, zbywania, darowania...” składników majątku. Tego rodzaju wniosek uprawniony byłby jedynie wówczas, gdyby z treści przepisu wynikało, że kryminalizacja obejmuje każdą wymienioną w przepisie czynność, jeżeli podjęta została w celu udaremnienia wykonania orzeczenia kompetentnego organu. W takim wypadku brzmienie przepisu byłoby jednak inne. W piśmiennictwie przeważa pogląd, że określony w art. 300 § 2 k.k. cel działania dłużnika ukierunkowany jest wyłącznie na udaremnienie wykonania orzeczenia sądu lub innego organu państwowego i nie rozciąga się na „udaremnienie lub uszczuplenie zaspokojenia swojego wierzyciela”. Określenie w przepisie znamion typu czynu zabronionego wskazuje zatem, że kryminalizacja zawężona została do tych tylko postaci udaremniania przez dłużnika egzekucji, które prowadzą do skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia zaspokojenia wierzyciela. Reasumując, należy stwierdzić, że w przeprowadzonym w niniejszej sprawie postępowaniu nie ustalono, iż czynność oskarżonego polegająca na darowaniu córce części swojego majątku doprowadziła do skutku w postaci udaremnienia lub uszczuplenia wierzyciela.

Żródło:

Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2003 poz. 34