Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Zasady odpowiedzialności karnej/ przestępstwo skutkowe/ naruszenie zasad ostrożności/ ciężkie obrażenia ciała

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:: Zasady odpowiedzialności karnej/ przestępstwo skutkowe/ naruszenie zasad ostrożności/ ciężkie obrażenia ciała
Wyrok:: Wyrok SN z dnia 1 grudnia 2000r., sygn. IV KKN 509/98
Treść:: Nie ponosi odpowiedzialności karnej za dokonanie przestępstwa skutkowego osoba, której zachowanie nie stwarzało albo w sposób znaczący nie zwiększało niebezpieczeństwa dla dobra chronionego prawem. […] Z dokonanych ustaleń wynika w szczególności, że przed wejściem na teren leśny, bezpośrednio przy drodze, ustawione były znaki zakazujące wstępu do lasu oraz znaki ostrzegające o wyrębie drzewa. Mimo to Andrzej B. oraz towarzyszące mu osoby weszli na teren leśny i wkrótce natknęli się na tarasujące drogę powalone drzewo. Po jego sforsowaniu B. zabrał rower od kolegi i pojechał nim dalej, wykazując tym samym wyjątkowy brak rozwagi. Powalone drzewo na początku lasu stanowiło wszak wystarczające ostrzeżenie, iż na dalszych odcinkach drogi leśnej sytuacja ta może się powtórzyć. Właśnie na następnej przeszkodzie doszło do upadku, którego następstwa okazały się nader poważne. […] Kasacja złożona na korzyść oskarżonego jest zasadna i zasługuje na uwzględnienie, natomiast oczywiście bezzasadna jest kasacja wniesiona przez pełnomocnika oskarżyciela posiłkowego. Ustosunkowując się do pierwszej z owych kasacji, na wstępie należy podkreślić, że w świetle ustaleń faktycznych poczynionych w niniejszej sprawie zaskarżone orzeczenie jest oczywiście niesłuszne i dlatego, stosownie do treści art. 537 § 2 k.p.k., wystąpiły podstawy do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia, polegającego na uniewinnieniu Krzysztofa Ś. od popełnienia zarzucanego mu czynu. Takiemu rozstrzygnięciu nie sprzeciwia się fakt, że chybiona jest większość zarzutów procesowych przytoczonych w skardze kasacyjnej obrońcy, a nadto wadliwe są również wnioski końcowe. Decydujące znaczenie ma bowiem podniesiony w kasacji zarzut obrazy prawa materialnego, a mianowicie przepisu art. 156 § 3 d.k.k. […] Zgodnie z wymaganiami współczesnej doktryny prawa karnego, istotne jest niezachowanie przez sprawcę ostrożności. Spowodowanie przez sprawcę skutku jako element strony przedmiotowej czynu zabronionego musi być następstwem naruszenia zasad ostrożności. Nie każde jednak naruszenie reguł ostrożności pozwala na przypisanie sprawcy tego naruszenia popełnienia przezeń czynu zabronionego, a zwłaszcza spowodowanie określonego w ustawie skutku. W takich wypadkach pomocne są kryteria koncepcji obiektywnego przypisania, która stanowi ważną kategorię, służącą do ustalenia i uzasadnienia (a jednocześnie racjonalnego ograniczenia) zakresu odpowiedzialności karnej sprawcy. Samo ustalenie związku przyczynowego między zachowaniem sprawcy a skutkiem przestępnym nie jest wystarczającym warunkiem obiektywnego przypisania tego skutku danemu sprawcy. Nauka o obiektywnym przypisaniu posługuje się różnymi, teleologicznie ujętymi regułami przypisania skutku, spośród których najważniejszą rolę odgrywa reguła urzeczywistnienia stworzonego przez sprawcę niedozwolonego niebezpieczeństwa. W myśl tej reguły - kauzalne spowodowanie skutku może być tylko wtedy przypisane sprawcy, jeżeli urzeczywistniało się w nim niebezpieczeństwo, któremu zapobiec miało zachowanie naruszonego obowiązku ostrożności. Oznacza to w praktyce, iż sprawcy spowodowanego (w sensie teorii ekwiwalencji związku przyczynowego) skutku przestępnego można ów skutek obiektywnie przypisać tylko wtedy, gdy zachowanie owego sprawcy stworzyło lub znacznie zwiększyło prawnie nieakceptowane niebezpieczeństwo (ryzyko) dla dobra prawnego, stanowiącego przedmiot zamachu, i w konsekwencji niebezpieczeństwo to zrealizowało się w postaci nastąpienia skutku przestępnego (por. A. Wąsek: Kodeks karny. Komentarz, Gdańsk 1999, t. I i II, s. 114 i n., s. 355 i n.; K. Buchała, A. Zoll: Polskie prawo karne, Warszawa 1995 r., s. 183 i n.; C. Roxin: Problematyka obiektywnego przypisania, w: T. Kaczmarek (red.): Teoretyczne problemy odpowiedzialności w polskim oraz niemieckim prawie karnym, Wrocław 1990, s. 5-22; J. Giezek: Przyczynowość oraz przypisanie skutku w prawie karnym, Wrocław 1994, s. 76 i n. oraz 186 i n.; R. Dębski: Pozaustawowe znamiona przestępstwa, Łódź 1995, s. 166 i n.; wyrok z dnia 8 marca 2000 r., III KKN 231/98, OSNKW 2000, z. 5-6, poz. 45; wyrok z dnia 4 listopada 1998 r., IV KKN 303/97, OSNKW 1998, z. 11-12, poz. 50). […] Przedstawione rozważania uzasadniają pogląd, iż nie ponosi odpowiedzialności karnej za dokonanie przestępstwa skutkowego osoba, której zachowanie nie stwarzało lub w sposób znaczący nie zwiększało niebezpieczeństwa (ryzyka) dla dobra chronionego prawem. Taka sytuacja zachodzi właśnie w niniejszej sprawie w odniesieniu do oskarżonego Krzysztofa Ś., któremu nie sposób obiektywnie przypisać naruszenia reguł ostrożności i stworzenia bądź znacznego zwiększenia prawnie nieakceptowanego niebezpieczeństwa dla dobra prawnego, jakim jest życie i zdrowie ludzkie. Wobec wyraźnego zakazu wejścia na teren leśny oraz oznakowania miejsca wyrębu drzewa, nie może on ponosić odpowiedzialności karnej za następstwa wyjątkowo nierozważnego zachowania się Andrzeja B., zwłaszcza że opisane zdarzenie miało miejsce na drodze leśnej, a nie na drodze publicznej. Przypisanie więc oskarżonemu czynu określonego w art. 156 § 3 d.k.k. nastąpiło z rażącą obrazą tego przepisu. W tym stanie rzeczy Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok oraz zmieniony nim wyrok Sądu Rejonowego w L. i uniewinnił Krzysztofa Ś. od popełnienia zarzucanego mu czynu.
Żródło:: System Informacji Prawnej LEGALIS Wydawnictwo C.H. Beck

Zobacz również: