Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Znęcanie się/ ramy czasowe przestępstwa/ modyfikacja zarzutu

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:: Znęcanie się/ ramy czasowe przestępstwa/ modyfikacja zarzutu
Wyrok:: Wyrok SN z dnia 27 lutego 2002 r., sygn. II KKN 17/00
Treść:: Uprawnienie sądu do modyfikacji ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa określonego w art. 207 k.k. rozciąga się do daty wyroku sądu pierwszej instancji. […] Przestępstwo znęcania się (podobnie jak i niealimentacji), charakteryzując się rozciągnięciem w czasie okresu jego dokonania, niejednokrotnie wymaga modyfikacji ram czasowych tego czynu w drodze ingerencji organów procesowych, także wtedy, gdy przestępcze zachowanie sprawcy nie ulega zmianie, mimo toczącego się przeciwko niemu postępowania przygotowawczego lub sądowego o czyn określony w art. 207 k.k. Jak już zaznaczono, w tym pierwszym wypadku możliwe jest zawsze przedstawienie nowego zarzutu, uwzględniającego dalszy okres przestępczego zachowania podejrzanego. W postępowaniu jurysdykcyjnym dopuszczalne jest przekroczenie ram czasowych czynu zarzuconego oskarżonemu tylko wówczas, gdy ujawniony w toku rozprawy głównej materiał dowodowy upoważnia do takiej modyfikacji, a nadto, gdy nie wykroczy się w ten sposób poza granice tożsamości czynu. Istotnym zagadnieniem jest zatem to, jak daleko rozciąga się to uprawnienie sądu meriti . Wypowiadając się na ten temat Sąd Najwyższy, w wyroku z dnia 22 lipca 1993 r., II KRN 98/93, wyraził pogląd, że modyfikacja ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa możliwa jest tylko do daty wniesienia aktu oskarżenia (zob. glosa do tego wyroku A. Szymachy-Zwolińskiej, PiP 1994, z. 5, s. 111–115). Nie ma jednak przeszkód prawnych, ażeby w uzasadnionych wypadkach uprawnienie to rozciągnąć nawet do daty wydania wyroku skazującego sprawcę przez sąd pierwszej instancji. Podstawą wyroku są przede wszystkim wyniki przewodu sądowego, w toku którego przeprowadza się zgłoszone przez strony dowody, dokonuje ich oceny oraz dokonuje się subsumcji poczynionych ustaleń faktycznych pod właściwy przepis ustawy. Niejednokrotnie wynik przewodu sądowego zawiera nowe elementy faktyczne, nieznane oskarżycielowi, mające wpływ na łagodniejszą lub surowszą kwalifikację prawną czynu, a które muszą być rozważone i uwzględnione, byleby tylko nie została przez to naruszona tożsamość czynu. Właśnie sąd a quo jest uprawniony, a nawet zobowiązany objąć swym orzeczeniem całość czynu, a więc i poszczególne fakty, nie będące samoistnymi czynami, których oskarżyciel nie przytacza. Proponowane rozwiązanie nawiązuje wprost do orzecznictwa Sądu Najwyższego z okresu przedwojennego i powojennego, w którym eksponowano tezę, że z chwilą wydania wyroku skazującego w pierwszej instancji następuje prawnokarna konsumpcja czynu oskarżonego, kontynuowanie zaś przestępczej działalności po tym momencie stanowi nowe przestępstwo (zob. postanowienie składu siedmiu sędziów z dnia 22 listopada 1931 r., II 1 K 431/31, 432/31, Zb. Orz. 1932, poz. 4; wyrok z dnia 10 listopada 1932 r., II 3 K 836/32, Zb. Orz. 1933, poz. 83; wyrok z dnia 7 stycznia 1935 r., 2 K 1582/34, z glosą S. Glazera, OSP 1935, poz. 392, s. 384 i n.; wyrok z dnia 14 marca 1957 r., III KRN 20/57, NP 1957 z. 7–8, s. 199 i n.). Również za takim poglądem opowiedział się Sąd Najwyższy w ostatnich latach (zob. postanowienie z dnia 18 lipca 1996 r., I KZP 15/96, Wok. 1996, z. 11, s. 20–24). Rozszerzenie zakresu rozpoznawania o nowy element jednorodnego czynu nie może być traktowane jako przejmowanie uprawnień oskarżycielskich przez sąd, mieści się bowiem w granicach tożsamości czynu i stanowi wyłącznie dopuszczalną, a jednocześnie konieczną modyfikację ram czasowych popełnionego przestępstwa. Dla określenia zaś granic tożsamości czynu pomocne mogą być wspomniane kryteria negatywne. W świetle przytoczonych wywodów należy stwierdzić, że uprawnienie sądu do modyfikacji ram czasowych okresu popełnienia przestępstwa określonego w art. 207 k.k. rozciąga się do daty wyroku sądu pierwszej instancji.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2002 poz. 55

Zobacz również: