Precedensy - Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Środki zabezpieczające/ niepoczytalność oskarżonego/ wniosek o umorzenie

Precedensy. Sprawy karne - prawo karne materialne

Tytuł:: Środki zabezpieczające/ niepoczytalność oskarżonego/ wniosek o umorzenie
Wyrok:: Uchwała SN z dnia 23 kwietnia 2002 r., sygn. I KZP 7/02
Treść:: W wypadku gdy sąd, rozpoznając wniosek prokuratora – złożony na podstawie art. 324 k.p.k. – o umorzenie postępowania przygotowawczego i zastosowanie środka zabezpieczającego, dojdzie do wniosku, że brak jest podstaw do orzeczenia takiego środka, odmawia uwzględnienia wniosku i przekazuje sprawę prokuratorowi. […] Trafnie w literaturze i we wniosku Prokuratora Prokuratury Krajowej zwrócono uwagę na to, że w art. 324 k.p.k. użyty został funktor zdaniowy „i”, będący wyznacznikiem koniunkcji. Koniunkcja oznacza natomiast, że sytuacja przewidziana w tym przepisie zachodzi tylko wówczas, kiedy równocześnie występują czynniki połączone funktorem „i”, a zatem gdy sąd umarza postępowanie i stosuje środki zabezpieczające. Płynie z tego wniosek, że sąd nie jest władny umorzyć postępowania przygotowawczego bez zastosowania środków zabezpieczających. Jak już wskazano, w art. 324 k.p.k. przewidziany jest wyjątek od zasady umarzania postępowania przygotowawczego przez organ prowadzący to postępowanie. Przepisy wyjątkowe nie podlegają rozszerzającej wykładni, a zatem nie ma tu zastosowania rozumowanie a maiori ad minus. Dlatego też nie można podzielić prezentowanego w literaturze poglądu, iż sąd może tylko umorzyć postępowanie – bez stosowania środka zabezpieczającego – jeżeli podejrzany popełnił zarzucany mu czyn w stanie niepoczytalności, lecz nie zachodzi potrzeba zastosowania środka zapobiegawczego. Przedstawione rozważania prowadzą do wniosku, że sąd, rozpoznając wniosek przewidziany w art. 324 k.p.k., bada, czy: – podejrzany dopuścił się zarzucanego mu czynu, – podejrzany w chwili czynu znajdował się w stanie niepoczytalności, – istnieją podstawy do zastosowania wobec podejrzanego środków zabezpieczających. Jeżeli nie zachodzi którakolwiek z tych przesłanek, sąd nie może uwzględnić wniosku o zastosowanie środków zabezpieczających i musi dać temu wyraz w swoim rozstrzygnięciu – przez wydanie postanowienia o odmowie uwzględnienia wniosku w tym zakresie. Powoduje to z kolei, że sąd nie jest władny umorzyć postępowanie i sprawa musi wrócić do etapu przed skierowaniem jej do sądu – czyli w gestię organów prowadzących postępowanie przygotowawcze. W literaturze zwrócono uwagę, że przepisy kodeksu postępowania karnego nie wskazują wprost podstawy prawnej takiej decyzji. Przyjąć należy, że najwłaściwsze będzie tutaj posłużenie się przepisem art. 35 § 1 k.p.k., albowiem umorzenie postępowania przygotowawczego w omawianej sytuacji należy do właściwości prokuratora. Przepis art. 397 k.p.k. nie zawsze w takiej sytuacji może mieć zastosowanie, a zwłaszcza nie zawsze zachodzić będzie potrzeba uzupełnienia postępowania przygotowawczego. Zwrócić nadto należy uwagę, że przepis art. 323 § 3 k.p.k. wprowadza odmienne zasady od przyjętych w art. 324 k.p.k. w zakresie orzekania przepadku przedmiotów tytułem środka zabezpieczającego – tworząc tym samym wyjątek od wyjątku. Omówione zasady nie mają więc zastosowania przy stosowaniu tego środka zabezpieczającego.
Żródło:: Orzecznictwo Sądu Najwyższego Izba Karna i Izba Wojskowa nr 2002 poz. 59

Zobacz również: