KOMPENSATA DLA OFIAR PRZESTĘPSTW
Dodano: 2009-04-27
Warszawa - Zielona Góra. Ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych przestępstw umyślnych [Dz.U. Nr 169, poz. 1415] dała pokrzywdzonym oraz osobom reprezentującym ich prawa możliwość ubiegania się o przyznanie kompensaty, pokrywającej utracone zarobki lub inne środki utrzymania, koszty leczenia oraz koszty pogrzebu, będące skutkiem popełnienia przestępstwa. Ustawa ta weszła w życie 21 września 2005 r., a więc obowiązuje już ponad 3 lata.
Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości w roku 2007 w całym kraju wpłynęło 300 wniosków o przyznanie kompensaty. Właściwe do wydania stosownej decyzji sądy rejonowe rozpoznały w tym czasie 227 wniosków, z czego jedynie 42 uznały za uzasadnione. Łączna wysokość zasądzonej kwoty kompensacyjnej wyniosła 166,7 tys. zł. Oddalono jako nieuzasadnione lub odrzucono z przyczyn formalnych 123 wnioski. Jedynie w 2 przypadkach o wypłatę kompensaty ubiegali się cudzoziemcy.
Zdecydowanie mniej, gdyż tylko 144 wnioski o przyznanie kompensaty wpłynęły w roku 2008. Uwzględniając pozostałość z roku poprzedniego, rozpoznano ogółem 159 wniosków. Kompensatę na kwotę 243,0 tys. zł przyznano w 45 sprawach. Oddalono lub odrzucono 106 wniosków.
Warto przypomnieć, że wysokość kompensaty nie może przekroczyć 12.000 zł. Przysługuje ona nie każdemu pokrzywdzonemu, lecz jedynie ofiarom przestępstw popełnionych z użyciem przemocy, które poniosły śmierć albo doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub innego poważnego uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia. Ustawa nie daje więc np. możliwości żądania od państwa kompensaty za uszkodzenie ciała w wypadku drogowym.
Ustawa o kompensacie stanowi wykonanie dyrektywy Rady UE z dnia 29 kwietnia 2004r. i dlatego jej zastosowanie ogranicza się do obywateli polskich i cudzoziemców posiadających obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Na zasadach z niej wynikających kompensata przysługuje jedynie wówczas, gdy ofiara nie może uzyskać naprawienia krzywdy od sprawcy przestępstwa, a jednocześnie nie przysługuje jej odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia, jak również nie może liczyć na pomoc społeczną lub zadośćuczynienie z innego źródła.
Te daleko idące ograniczenia sprawiają, że liczba uwzględnionych wniosków jest niewielka. Nie zaskakuje w tej sytuacji też stosunkowo niewielka suma kwot kompensacyjnych wypłacanych w całym kraju. W okręgu zielonogórskim w przeciągu ostatnich dwóch lat nie było ani jednego przypadku zasądzenia kompensaty, a jeden jedyny wniosek złożony w sądzie świebodzińskim nie został uwzględniony.
Jak wskazano wcześniej, organem właściwym do rozpoznania wniosku o przyznanie kompensaty jest sąd rejonowy w okręgu którego popełniono przestępstwo. Tam należy kierować odpowiedni wniosek. Jednak ofiara może liczyć na wsparcie swoich uzasadnionych roszczeń ze strony prokuratora, któremu ustawa przyznała rolę organu pomocniczego.
Organ pomocniczy, którym w Polsce jest prokurator okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu udziela osobie ubiegającej się o przyznanie kompensaty niezbędnych informacji w zakresie możliwości i warunków ubiegania się o kompensatę, udostępnia odpowiedni wzór formularza wniosku oraz udziela, na żądanie tej osoby, ogólnej pomocy i informacji co do sposobu wypełnienia wniosku. Zasada ta obowiązuje także w przypadku popełnienia przestępstwa na terytorium innych państw Unii Europejskiej.
Więcej informacji na temat kompensaty dla ofiar przestępstw można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, która dostępna jest także pod adresem http://www.zielona-gora.po.gov.pl/index.php?id=22. Pod wskazanym adresem można pobrać też wzór odpowiedniego wniosku.
Jan WOJTASIK, prokurator okręgowy
Jak wynika z danych Ministerstwa Sprawiedliwości w roku 2007 w całym kraju wpłynęło 300 wniosków o przyznanie kompensaty. Właściwe do wydania stosownej decyzji sądy rejonowe rozpoznały w tym czasie 227 wniosków, z czego jedynie 42 uznały za uzasadnione. Łączna wysokość zasądzonej kwoty kompensacyjnej wyniosła 166,7 tys. zł. Oddalono jako nieuzasadnione lub odrzucono z przyczyn formalnych 123 wnioski. Jedynie w 2 przypadkach o wypłatę kompensaty ubiegali się cudzoziemcy.
Zdecydowanie mniej, gdyż tylko 144 wnioski o przyznanie kompensaty wpłynęły w roku 2008. Uwzględniając pozostałość z roku poprzedniego, rozpoznano ogółem 159 wniosków. Kompensatę na kwotę 243,0 tys. zł przyznano w 45 sprawach. Oddalono lub odrzucono 106 wniosków.
Warto przypomnieć, że wysokość kompensaty nie może przekroczyć 12.000 zł. Przysługuje ona nie każdemu pokrzywdzonemu, lecz jedynie ofiarom przestępstw popełnionych z użyciem przemocy, które poniosły śmierć albo doznały ciężkiego uszczerbku na zdrowiu lub innego poważnego uszkodzenia ciała czy rozstroju zdrowia. Ustawa nie daje więc np. możliwości żądania od państwa kompensaty za uszkodzenie ciała w wypadku drogowym.
Ustawa o kompensacie stanowi wykonanie dyrektywy Rady UE z dnia 29 kwietnia 2004r. i dlatego jej zastosowanie ogranicza się do obywateli polskich i cudzoziemców posiadających obywatelstwo innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej. Na zasadach z niej wynikających kompensata przysługuje jedynie wówczas, gdy ofiara nie może uzyskać naprawienia krzywdy od sprawcy przestępstwa, a jednocześnie nie przysługuje jej odszkodowanie z tytułu ubezpieczenia, jak również nie może liczyć na pomoc społeczną lub zadośćuczynienie z innego źródła.
Te daleko idące ograniczenia sprawiają, że liczba uwzględnionych wniosków jest niewielka. Nie zaskakuje w tej sytuacji też stosunkowo niewielka suma kwot kompensacyjnych wypłacanych w całym kraju. W okręgu zielonogórskim w przeciągu ostatnich dwóch lat nie było ani jednego przypadku zasądzenia kompensaty, a jeden jedyny wniosek złożony w sądzie świebodzińskim nie został uwzględniony.
Jak wskazano wcześniej, organem właściwym do rozpoznania wniosku o przyznanie kompensaty jest sąd rejonowy w okręgu którego popełniono przestępstwo. Tam należy kierować odpowiedni wniosek. Jednak ofiara może liczyć na wsparcie swoich uzasadnionych roszczeń ze strony prokuratora, któremu ustawa przyznała rolę organu pomocniczego.
Organ pomocniczy, którym w Polsce jest prokurator okręgowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub pobytu udziela osobie ubiegającej się o przyznanie kompensaty niezbędnych informacji w zakresie możliwości i warunków ubiegania się o kompensatę, udostępnia odpowiedni wzór formularza wniosku oraz udziela, na żądanie tej osoby, ogólnej pomocy i informacji co do sposobu wypełnienia wniosku. Zasada ta obowiązuje także w przypadku popełnienia przestępstwa na terytorium innych państw Unii Europejskiej.
Więcej informacji na temat kompensaty dla ofiar przestępstw można znaleźć na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości, która dostępna jest także pod adresem http://www.zielona-gora.po.gov.pl/index.php?id=22. Pod wskazanym adresem można pobrać też wzór odpowiedniego wniosku.
Jan WOJTASIK, prokurator okręgowy
Menu główne
Nasze strony
Dla pokrzywdzonych
Dla podejrzanych
Inne strony
Licznik odwiedzin: 157738725
