Prokuratura Okręgowa w Zielonej Górze

Niemiecki kodeks postępowania karnego już od dawna zawiera przepisy precyzyjnie regulujące procedury związane z przesłuchaniem w charakterze świadków najważniejszych osób w Państwie. Z uwagi na zaistniałą sytuację w Polsce negatywnie wpływającą na ocenę najważniejszych instytucji państwowych, w tym niezawisłości i niezależności organów wymiaru sprawiedliwości, godnym uwagi jest przyjrzenie się jak nasi zachodni sąsiedzi poradzili sobie z tym problemem.

Co do zasady, niemieckiego Prezydenta przesłuchuje Sąd w miejscu jego zamieszkania. Pod pojęciem miejsca zamieszkania kryje się zarówno miejsce stałego zamieszkania i urzędowania Prezydenta, jak również miejsce jego czasowego pobytu np. na urlopie czy w czasie zagranicznej wizyty państwowej. W takim przesłuchaniu nie mogą uczestniczyć strony procesowe.

Protokół przesłuchania świadka - Prezydenta odczytuje się na rozprawie sądowej. Prezydent nie może zostać wezwany w celu złożenia zeznań w Sądzie, chyba że nie piastuje już tego urzędu. Odmiennie przedstawiają się zasady przesłuchania w charakterze świadków parlamentarzystów: członków Bundestagu, Bundesratu i Landtagu oraz najważniejszych przedstawicieli władzy wykonawczej - członków rządu RFN i krajów związkowych. W tych przypadkach niemiecki proces karny również ustanawia zasadę przesłuchania przez Sąd lub sędziego delegowanego. Szczególna regulacja prawna dotyczy przesłuchania członków Parlamentu. Stanowi ona, że miejscem przesłuchania może być tylko miejsce, w którym odbywają się obrady Parlamentu. Może to nastąpić jedynie w czasie trwania sesji parlamentarnych i podczas gdy członek parlamentu przebywa w jego siedzibie. W innej sytuacji dopuszczalnym jest jednak przesłuchanie parlamentarzysty w miejscu jego aktualnego pobytu. Decyduje o tym Sąd. Natomiast członków rządu; Kanclerza i ministrów, przesłuchuje się zasadniczo w siedzibach ich urzędowania, a gdy w nich nie przebywają, w miejscach aktualnego pobytu. W przesłuchaniach mogą uczestniczyć strony procesowe. Protokół przesłuchania podlega odczytaniu na rozprawie głównej. Zarówno parlamentarzyści jak i członkowie rządu nie podlegają wezwaniu na rozprawę sądową. Jeżeli jednak taka osoba nie złożyła zeznań poza rozprawą a jej przesłuchanie jest prawnie dozwolone (np. uzyskała zezwolenie), może być w drodze odstępstwa od przyjętych zasad, wezwana i przesłuchana przez Sąd .Przedstawione powyżej niemieckie rozwiązania prawne szczegółowo regulują tryb przesłuchania w charakterze świadków najważniejszych dostojników państwowych. Nie przewidują one czynności prokuratorskich. Ranga przesłuchania sądowego i odczytanie protokołów na rozprawie jest tak wymowna, że wszelkie spekulacje co do wiarygodności dowodowej tej czynności procesowej są zminimalizowane. Może więc warto przyjąć podobne rozwiązania prawne w polskim procesie karnym? /C.Ć/